बिराट नेपाल
2015-10-21
नेपालमा जातीयताको बीउ रोपेको माओवादी र उसले सिकाà¤à¤•à¥‹ हिंसातà¥à¤®à¤• विदà¥à¤°à¥‹à¤¹à¤•à¥‹ पिडा अà¤à¥ˆ यो मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¥‡ कति खेपà¥à¤¨à¥ परà¥à¤¨à¥‡ हो यसको अनà¥à¤®à¤¾à¤¨ गरà¥à¤¨ सहज छैन! सबै राजनीति करà¥à¤®à¥€à¤²à¤¾à¤ˆ आ- आफà¥à¤¨à¥‹ राजनीति गरà¥à¤¨à¥‡ थलो र à¤à¤µà¤¿à¤·à¥à¤¯à¤®à¤¾ आफà¥à¤¨à¥‹ पà¥à¤¸à¥à¤¤à¤¾ समेतलाई पà¥à¤—à¥à¤¨à¥‡ गरी सङà¥à¤˜à¥€à¤¯à¤¤à¤¾ नाममा "मागी खाने à¤à¤¾à¤¡à¥‹" नै चाहिà¤à¤•à¥‹ छ ।
यो मà¥à¤²à¥à¤• र यसका जनता त à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ राजनैतिक गोटी मातà¥à¤°à¥ˆ हà¥à¤¨à¥! कहिले उतà¥à¤¤à¤° तिर त कहिले दकà¥à¤·à¤¿à¤£ तिर ढलà¥à¤•à¤¨à¥‡ र सोही मà¥à¤¤à¤¾à¤µà¤¿à¤• जनतालाई à¤à¤¿à¤¡à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ राजनैतिक खेलाडीहरूका सामà¥à¤¨à¥à¤¨à¥‡ जनता à¤à¤¨à¥‡ सधैठनिरिह नै बने ! à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤²à¥‡ नेपालको à¤à¥‚मि à¤à¤¿à¤¤à¥à¤° उà¤à¤¿à¤à¤° ठाडै धमà¥à¤•à¤¿à¤ªà¥‚रà¥à¤£ à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤®à¤¾ -"जब समà¥à¤® à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤²à¥‡ संविधानको समरà¥à¤¥à¤¨ गरà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ विशà¥à¤µà¤²à¥‡ समरà¥à¤¥à¤¨ गरेको कà¥à¤¨à¥ˆ अरà¥à¤¥ छैन "à¤à¤¨à¥€ चेतावनी दिने हिमà¥à¤®à¤¤ गरà¥à¤¨à¥à¤•à¥‹ पछाडि पनि यही कारण हो à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ दà¥à¤ˆà¤®à¤¤ नहोला! सबैले बà¥à¤à¥à¤¨à¥ परà¥à¤¦à¤› तराई बलà¥à¤¨à¥ र जलà¥à¤¨à¥à¤•à¥‹ अरà¥à¤¥ पहाडमा समेत डडेलो लागà¥à¤¨à¥ हो! यसै वाट सà¥à¤ªà¤·à¥à¤Ÿ हà¥à¤¨à¥à¤› घरको à¤à¤—डा लमà¥à¤µà¤¿à¤à¤®à¤¾ छिमेकीले औला ठडà¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ छनॠर पटक पटक यस मà¥à¤²à¥à¤•à¤•à¥‹ असà¥à¤®à¤¿à¤¤à¤¾ माथि पà¥à¤°à¤¹à¤¾à¤° गरà¥à¤¨à¥‡ छनॠ!
के पहाडीया जीवन शà¥à¤–मयी छ?
आज à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ सतà¥à¤° वरà¥à¤· अगाडी तापà¥à¤²à¥‡à¤œà¥à¤‚डà¥à¤— सà¥à¤¥à¤¿à¤¤ कनà¥à¤šà¤‚नजङà¥à¤—ा संरकà¥à¤·à¤£ कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤®à¤¾ काम गरà¥à¤¨à¥‡ मौका पाठ। बिराटनगरको गरà¥à¤®à¥€à¤®à¤¾ जनà¥à¤®à¤¿à¤à¤•à¥‹ र हà¥à¤°à¥à¤•à¤¿à¤à¤•à¥‹ अनि सहज सवारीको बानी परेको मानà¥à¤›à¥‡à¤²à¤¾à¤ˆ बिराटà¥à¤¨à¤—र देखी तापà¥à¤²à¥‡à¤œà¥à¤™ पà¥à¤—à¥à¤¨ बसमा दà¥à¤ˆ दिन लागेको थियो। खनेको र à¤à¤¿à¤°à¤•à¥‹ बाटो छिचोलà¥à¤¦à¥ˆ तापà¥à¤²à¥‡à¤œà¥à¤™à¤•à¥‹ लागी बसको सवारी अति नै जोखिमपूरà¥à¤£ थियो । म मधेसमा जनà¥à¤®à¤¿à¤à¤•à¥‹ र हà¥à¤°à¥à¤•à¤¿à¤à¤•à¥‹ मधेसी मानà¥à¤›à¥‡à¤²à¤¾à¤ˆ à¤à¤¿à¤° पहिरो, उकाली र ओरालीले तापà¥à¤²à¥‡à¤œà¥à¤™à¤•à¥‹ पहिलो टेकाई मा नै सातो लिà¤à¤•à¥‹ थियो। दैनिक आवशà¥à¤¯à¤• खादà¥à¤¯ सामागà¥à¤°à¥€à¤•à¤¾ लागी दà¥à¤ˆ दिनको à¤à¤¿à¤°à¤•à¥‹ बाटो पैदल हिडेर तापà¥à¤²à¥‡à¤œà¥à¤™à¤•à¥‹ सदरमà¥à¤•à¤¾à¤® फà¥à¤—à¥à¤²à¤¿à¤™ देखी संरकà¥à¤·à¤£ कारà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¯ लेलेप समà¥à¤® आफै बोकी वा à¤à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ बोकाई ढà¥à¤µà¤¾à¤¨à¥€ गरà¥à¤¨à¥ कम गाहà¥à¤°à¥‹ काम थिà¤à¤¨ ।
लेलेप गाउमा संरकà¥à¤·à¤£ कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤•à¥‹ मà¥à¤–à¥à¤¯ कारà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¯ सà¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨à¤¾ गरी सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¥€à¤¯ जनताको जिवनसà¥à¤¤à¤° उठाउदै उनीहरूलाई संरकà¥à¤·à¤£à¤®à¤¾ सहà¤à¤¾à¤—ी गराई संरकà¥à¤·à¤£ र विकासको काम गरà¥à¤¨à¥‡ र पाच वरà¥à¤· पछि सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¥€à¤¯ जनतालाई संरकà¥à¤·à¤£ कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤° हसà¥à¤¤à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¤°à¤£ गरà¥à¤¨à¥‡ हामà¥à¤°à¥‹ लकà¥à¤·à¥à¤¯ थियो। यही लकà¥à¤·à¥à¤¯à¤•à¤¾ लागी हामी फà¥à¤™à¥à¤²à¤¿à¤™ हà¥à¤à¤¦à¥ˆ हाङदेवा, सिवा, थिवा आदीका à¤à¤¿à¤° पहिरो तथा विशाल गरà¥à¤œà¤¨à¤•à¤¾ साथ बगेको तमोर र घà¥à¤¨à¥à¤¸à¤¾ नदीको किनारा छिचोलà¥à¤¦à¥ˆ दà¥à¤ˆ दिन लगाà¤à¤° लेलेप गाउठपà¥à¤—ेउ । लेलेप गाविस सà¥à¤¥à¤¿à¤¤ यस वडामा शेरà¥à¤ªà¤¾ जातीका जमà¥à¤®à¤¾ जमà¥à¤®à¥€ ४०-५० घर मातà¥à¤°à¥ˆ थिà¤à¥¤ संरकà¥à¤·à¤£ कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤° घोषणा à¤à¤à¤•à¤¾ चार गाबिसहरॠलेलेपà¥, तापेथोक,यमà¥à¤«à¥à¤¦à¤¿à¤¨à¥ र ओलाङà¥à¤šà¥à¤™à¤—ोला मधà¥à¤¯à¥‡ लेलेप र ओलाङà¥à¤šà¥à¤™à¤—ोला गाविसका बासिनà¥à¤¦à¤¾à¤¹à¤°à¥ केही मातà¥à¤° समà¥à¤ªà¤¨à¥à¤¨ थिठà¤à¤¨à¥‡ अनà¥à¤¯à¤•à¥‹ अवसà¥à¤¥à¤¾ अतà¥à¤¯à¤¨à¥à¤¤ कषà¥à¤Ÿà¤•à¤° थियो।
ओलाङà¥à¤šà¥à¤™à¤•à¥‹ घरेलॠगलैचा वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¤¾à¤¯ र लेलेपको अलैची खेतीले जीविका उचालà¥à¤¨ सहयोग गरेको थियो। तर, नजिकैको छिमेकी गाविस ताफेथोकका लिमà¥à¤¬à¥ समà¥à¤¦à¤¾à¤¯à¤•à¥‹ आरà¥à¤¥à¤¿à¤• अवसà¥à¤¥à¤¾ à¤à¤¨à¥‡ जà¥à¤¯à¤¾à¤¦à¥ˆ दयनिय थियो। लेलेपमा शेरà¥à¤ªà¤¾à¤¹à¤°à¥à¤•à¥‹ कà¥à¤Ÿà¥‡ कोदालो गरेर जमà¥à¤®à¤¾ गरेको अनà¥à¤¨à¤²à¥‡ दà¥à¤–ले तीन महिना मातà¥à¤° खान पà¥à¤—à¥à¤¦à¤¥à¥à¤¯à¥‹, बाकी महिनाका लागी à¤à¤¸à¥à¤®à¥‡ फडानी (डडेलो लगाई गरिने परमà¥à¤ªà¤°à¤¾à¤—त खेती पà¥à¤°à¤£à¤¾à¤²à¥€ ) र à¤à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤•à¥‹ काम गरी पेट पालà¥à¤¨à¥ बाहेक अनà¥à¤¯ कà¥à¤¨à¥ˆ विकलà¥à¤ª थिà¤à¤¨ यी ताफेथोकका लिमà¥à¤¬à¥ समà¥à¤¦à¤¾à¤¯à¤•à¥‹ । राशन पानी तथा निरà¥à¤®à¤¾à¤£ सामागà¥à¤°à¥€à¤•à¥‹ ढà¥à¤µà¤¾à¤¨à¥€à¤•à¤¾ लागी तमोरको à¤à¤¿à¤° र à¤à¤¨à¥à¤œà¥à¤¯à¤¾à¤‚गमा डरलागà¥à¤¦à¥‹ à¤à¤¾à¤°à¥€ à¤à¤à¤•à¥‹ ढाकर र तोकà¥à¤®à¤¾à¤•à¥‹ साहारा तथा à¤à¤¿à¤° पहिरोमा à¤à¤¸à¥à¤®à¥‡ फडानी नै यस à¤à¥‡à¤—का अधिकांश बासिनà¥à¤¦à¤¾à¤•à¥‹ गरी खाने नियती थियो ।
संरकà¥à¤·à¤£ कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤•à¤¾ यी चार गाविसले खादà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤¨ तथा औषधी उपचारका लागी सदà¥à¤°à¤®à¥à¤•à¤¾à¤® फà¥à¤—à¥à¤²à¤¿à¤™ कै à¤à¤° परà¥à¤¨à¥ बाहेक अनà¥à¤¯ विकलà¥à¤ª थिà¤à¤¨à¥¤ सदà¥à¤°à¤®à¥à¤•à¤¾à¤® फà¥à¤—à¥à¤²à¤¿à¤™à¤¬à¤¾à¤Ÿ लà¥à¤¯à¤¾à¤à¤•à¥‹ चामल लेलेप आई पà¥à¤—à¥à¤¦à¤¾ ढाडिà¤à¤° अमिलो हà¥à¤¨à¥‡ त à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ सामानà¥à¤¯ कà¥à¤°à¤¾ मातà¥à¤° à¤à¤à¤•à¥‹ मैले बà¥à¤à¥‡ । साधारण जà¥à¤µà¤°à¥‹ आà¤à¤•à¥‹ बेलाको औषधी सिटामोल समेत नपाà¤à¤° आफू बोकिà¤à¤° तापà¥à¤²à¥‡à¤œà¥à¤™ बजार जानॠपरेको पिडा अà¤à¥ˆ ताजा नै छ ।
वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤—त सवारिको लागि बयल गाडी (गोरॠगाड़ा). टॉगा (घोडा गाडी) साइकल, मोटर साइकल, कार, वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¤¾à¤°à¤•à¤¾ लागि सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¥€à¤¯ बजार , किनमेल का लागि नजिकको à¤à¤¾à¤°à¤¤à¥€à¤¯ बजार, सà¥à¤µà¤¾à¤¸à¥à¤¥ उपचारका लागि सरकारी असà¥à¤ªà¤¤à¤¾à¤² वा à¤à¤¾à¤°à¤¤à¥€à¤¯ कà¥à¤²à¤¿à¤¨à¤¿à¤•, बस, रिकà¥à¤¸à¤¾, बिजà¥à¤²à¥€ बतà¥à¤¤à¥€à¤•à¥‹ बानी परेको म जसà¥à¤¤à¥‹ मधेसी र यी सà¥à¤µà¤¿à¤§à¤¾ पà¥à¤°à¤¦à¤¾à¤¨ गरà¥à¤¨ सफल मेरो जनà¥à¤®à¤à¥à¤®à¥€ मधेसमा कैले पनि पहाडका जसà¥à¤¤à¤¾ अति नै आवशà¥à¤¯à¤• चिजहरà¥à¤•à¥‹ अà¤à¤¾à¤µà¤•à¥‹ सामना गरà¥à¤¨à¥ परेको थिà¤à¤¨ । खादà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤¨ तरà¥à¤« कà¥à¤¨à¥ˆ चिनà¥à¤¤à¤¾ नै à¤à¤à¤¨ !
तापà¥à¤²à¥‡à¤œà¥à¤™à¤•à¥‹ उतà¥à¤¤à¤°à¥€ à¤à¤¾à¤—मा अवसà¥à¤¥à¤¿à¤¤ ओलाङà¥à¤šà¥à¤™à¤—ोला पनि नेपालको à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ à¤à¤¾à¤— हो à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤¾ यस गाउमा तपाईठजानॠà¤à¤¯à¥‹ à¤à¤¨à¥‡ विशà¥à¤µà¤¾à¤¸ गरà¥à¤¨ सकà¥à¤¨à¥ हà¥à¤¨à¥‡ छैन। । तापà¥à¤²à¥‡à¤œà¥à¤™à¤•à¥‹ सदरमà¥à¤•à¤¾à¤® फà¥à¤—à¥à¤²à¤¿à¤™ देखी चार दिन पैदल हिडे पछि पà¥à¤—िने ओलाङà¥à¤šà¥à¤™à¤—ोला à¤à¤¿à¤° र पहिरोमा अवसà¥à¤¥à¤¿à¤¤ छ। यस गाउमा बसोबास गरà¥à¤¨à¥‡ करिब ६२ घरले राजà¥à¤¯à¤¬à¤¾à¤Ÿ नà¥à¤¯à¥‚नतम सà¥à¤µà¤¿à¤§à¤¾ बाहेक अनà¥à¤¯ पà¥à¤°à¤¾à¤¯ आधारà¤à¥‚त सà¥à¤µà¤¿à¤§à¤¾ पाउन बाट बनà¥à¤šà¤¿à¤¤ जसà¥à¤¤à¥ˆ छनà¥à¥¤ यस गाउठपनि सदà¥à¤°à¤®à¥à¤•à¤¾à¤® फà¥à¤™à¥à¤²à¤¿à¤™ र चीनको सिमानासà¤à¤— राशन पानीको लागी निरà¥à¤à¤° छ । तर पनि यस गाउका बासिनà¥à¤¦à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ जातीय तथा छेतà¥à¤°à¥€à¤¯ राजà¥à¤¯ चाहिà¤à¤•à¥‹ छैन ।
तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¥ˆ कनà¥à¤šà¤¨à¤œà¤‚डà¥à¤—ाको काखमा अवसà¥à¤¥à¤¿à¤¤ घà¥à¤¨à¥à¤¸à¤¾ गाउठफà¥à¤¡à¥à¤—लिडà¥à¤—वाट कसà¥à¤¸à¤¿à¤à¤° पॉच दिन हिडदा पà¥à¤—िनà¥à¤›! जापानटारवाट उकालो लागे पछि घà¥à¤¨à¥à¤¸à¤¾ खोला माथीको कहालीलागà¥à¤¦à¥‹ à¤à¤¿à¤°à¤®à¤¾ खरको वà¥à¤Ÿà¤¾ समाई à¤à¤¿à¤°à¤®à¤¾ हिंडेको हिजो à¤à¥ˆà¤ लागà¥à¤› मलाई! यस गॉउको आरà¥à¤¥à¤¿à¤• सà¥à¤°à¥‹à¤¤ नै परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ हो, तर अवà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¿à¤¤ होटल र à¤à¤¿à¤°à¤•à¥‹ जोखिमपूरà¥à¤£ बाटोका कारण धेरै कम परà¥à¤¯à¤Ÿà¤• मातà¥à¤° पà¥à¤—à¥à¤›à¤¨ !
माथि उलà¥à¤²à¤¿à¤–ित पà¥à¤°à¤¸à¤™à¥à¤— केही उदाहरण मातà¥à¤° हà¥à¤¨ । नेपालका अनà¥à¤¯ धेरै पहाडी जिलà¥à¤²à¤¾à¤¹à¤°à¥‚ जà¥à¤®à¥à¤²à¤¾, हà¥à¤®à¥à¤²à¤¾, डोलà¥à¤ªà¤¾, कालिकोट आदि छनॠजहाà¤à¤•à¤¾ बासिनà¥à¤¦à¤¾à¤¹à¤°à¥à¤²à¥‡ सà¥à¤– à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ चिज आज समà¥à¤® महसà¥à¤¸ गरà¥à¤¨ पाà¤à¤•à¤¾ छैननॠ। यी जिलà¥à¤²à¤¾à¤•à¤¾ बासिनà¥à¤¦à¤¾à¤¹à¤°à¥ पेट पालà¥à¤¨à¤•à¤¾ निमà¥à¤¤à¤¿ वरà¥à¤·à¤®à¤¾ केही महिनाका लागि à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤®à¤¾ गई à¤à¤¾à¤°à¥€ बोकà¥à¤¨à¥‡, जà¥à¤ ा à¤à¤¾à¤¡à¤¾ माजà¥à¤¨à¥‡, à¤à¤¾à¤°à¤¤à¥€à¤¯ घरानामा नोकर बसà¥à¤¨à¥‡, कोइला खानीमा जोखिमपूरà¥à¤£ काम गरी नरकीय जीवन बिताउन बाधà¥à¤¯ छनà¥! फाटेको र टालेको दौरा सà¥à¤°à¥à¤µà¤¾à¤² र ढाका टोपी तथा परिवारका लागि गà¥à¤¨à¥à¤¯à¥ चोली फेरà¥à¤¨à¤•à¤¾ लागि यिनीहरूको घरमा आज समà¥à¤® कà¥à¤¨à¥ˆ दसैठआà¤à¤¨ । यिनलाई चाहिà¤à¤•à¥‹ छ मातà¥à¤° दà¥à¤ˆ छाक अनà¥à¤¨ न कि कà¥à¤¨à¥ˆ जातीय वा छेतà¥à¤°à¤¿à¤¯ पà¥à¤°à¤¦à¥‡à¤¶ !
मधेस पहाड कोही सà¥à¤–ी छैननà¥:
मधेस हेपिà¤à¤•à¥‹ थियो à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡à¤®à¤¾ दà¥à¤ˆ मत नहोला तर मधेसिहरॠमधेस पछाडि परà¥à¤¨à¥à¤®à¤¾ सबै पहाड र पहडियाको मातà¥à¤°à¥ˆ हात थियो à¤à¤¨à¥‡à¤° पनà¥à¤›à¤¿à¤¨ मिलà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ । मधेसलाई पछाडि पारà¥à¤¨à¥à¤®à¤¾ धेरै मधेसीहरà¥à¤•à¥‹ पनि हात छ। मधेसी समà¥à¤¦à¤¾à¤¯à¤²à¥‡ गमà¥à¤à¥€à¤° à¤à¤à¤° सोचà¥à¤¨à¥ परà¥à¤› कि यो बेला मधेस à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¥ˆà¤•à¥‹ शोषण र शासनका विरà¥à¤¦à¥à¤§ पनि बोलà¥à¤¨à¥ परà¥à¤› । मधेसमा हà¥à¤¨à¥‡ अतà¥à¤¯à¤¾à¤§à¤¿à¤• शोषण नै रैथाने जमिनà¥à¤¦à¤¾à¤°à¥€ पà¥à¤°à¤¥à¤¾à¤¬à¤¾à¤Ÿ हो जà¥à¤¨ à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤•à¥‹ आयातित पà¥à¤°à¤¥à¤¾ हो । à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ सतà¥à¤¯ र मेरो à¤à¥‹à¤—ाई के हो à¤à¤¨à¥‡ मधेस à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ पहाड कहिले पनि सà¥à¤–ी थिà¤à¤¨ । मधेस दà¥à¤–ी र पहाड सà¥à¤–ी à¤à¤¨à¤¿à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤¾ असतà¥à¤¯ नै हो । नà¤à¤ पहाडमा जनà¥à¤®à¥‡à¤° हेर पहाडीको जीवन कति कषà¥à¤Ÿà¤•à¤° छ अनि मातà¥à¤° थाहा हà¥à¤¨à¥à¤› । मधेसको दà¥à¤°à¥à¤—म र विकास नपà¥à¤—ेको जिलà¥à¤²à¤¾ धेरै कम मातà¥à¤°à¥ˆ छनॠतर पहाडका दà¥à¤°à¥à¤—म र अबिकशित जिलà¥à¤²à¤¾ तथा गाउहरॠपà¥à¤°à¤¸à¤¸à¥à¤¤à¥ˆ छनॠजहाठà¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ सिटामोल समेत पाइदैन । कालिकोट, जà¥à¤®à¥à¤²à¤¾, डोलà¥à¤ªà¤¾, ओलङà¥à¤šà¥à¤™à¥à¤—ोला आदीमा गà¤à¤° हेर अनि à¤à¤¨ को पछाडि परेको रहेछ र कसà¥à¤²à¥‡ दà¥à¤– पाà¤à¤•à¥‹ रहेछ ?
अत:आफà¥à¤¨à¥‹ हक र अधिकारका लागी तरà¥à¤• सà¤à¤—त रूपले बहस गरà¥à¤¨à¥ परà¥à¤› । सबै शोषण र अतà¥à¤¯à¤šà¤¾à¤°à¤•à¤¾ विरà¥à¤¦à¥à¤§ à¤à¤• जà¥à¤Ÿ à¤à¥ˆ लडौ तर पà¥à¤°à¥à¤µà¤¾à¤—à¥à¤°à¤¹à¥€ नà¤à¥ˆà¤•à¤¨ । आखिर सबैको उदेशà¥à¤¯ नै à¤à¤• नेपाल सबै समà¥à¤¬à¥ƒà¤¦ नेपाली समाजको निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरà¥à¤¨à¥ नै हो । अत: नेपालको नयॉ संविधानमा छà¥à¤Ÿà¤®à¥à¤Ÿ à¤à¤à¤•à¤¾ हक र अधिकारको लागी कानà¥à¤¨à¤®à¤¾ आवशà¥à¤¯à¤•à¤¤à¤¾ अनà¥à¤¸à¤¾à¤° वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾ गरà¥à¤¨ सकà¥à¤¨à¥‡ पà¥à¤°à¤¾à¤µà¤§à¤¾à¤¨ à¤à¤à¤•à¤¾à¤²à¥‡ सबै असनà¥à¤¤à¥à¤·à¥à¤Ÿ पकà¥à¤·à¥à¤¯à¤¹à¤°à¥‚ संयमित à¤à¤ˆ यस समà¥à¤µà¤¿à¤§à¤¾à¤¨à¤•à¥‹ समरà¥à¤¥à¤¨ र सफलताको कामना गरौà¤!
Post Comments Using Facebook
Your Comments