बिराट नेपाल
2015-12-15
तपाइहरू धेरैलाई लागेको हà¥à¤¨à¤¸à¤•à¥à¤›, मिडिया à¤à¤¨à¥‡à¤•à¥‹, पà¥à¤°à¤¾à¤¨à¥‹ नेपाली गीत जसà¥à¤¤à¥‹à¤ƒ माया (मिडिया) बैगà¥à¤¨à¥€, नà¤à¥ˆ नहà¥à¤¨à¥‡ । समà¥à¤ªà¥‚रà¥à¤£ समाज र मिडियाको समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ यसà¥à¤¤à¥‹ नहà¥à¤¨ सकà¥à¤›, तर समाजका कति सदसà¥à¤¯ जसलाई मिडिया चाहिनà¥à¤›, मिडियाको नजिक हà¥à¤¨ चाहनà¥à¤›à¤¨, मिडियाम पहà¥à¤à¤š राखà¥à¤¨à¤ªà¤°à¥à¤›; उनीहरू र मिडियाको समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¥ˆ हà¥à¤¨à¥à¤› । à¤à¤ पनि नहà¥à¤¨à¥‡, नà¤à¤ पनि नहà¥à¤¨à¥‡ à¤à¤¨à¥‡ जसà¥à¤¤à¥‹ ।
मिडिया अà¤à¥à¤¯à¤¾à¤¸à¤•à¥‹ लामो समयपछि सञà¥à¤šà¤¾à¤° र समà¥à¤¦à¤¾à¤¯à¤•à¤¾ सदसà¥à¤¯à¤¹à¤°à¥à¤¬à¥€à¤šà¤•à¥‹ यो à¤à¥‡à¤¦ मैले बà¥à¤à¥‡à¤•à¥‹ हà¥à¤ । आम रूपमा हेरिने वा पढिने मिडिया कनà¥à¤Ÿà¥‡à¤¨à¥à¤Ÿ र तà¥à¤¯à¤¸à¤•à¥‹ कनà¥à¤œà¥à¤®à¤° बिचको समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤²à¤¾à¤ˆ मातà¥à¤°à¥ˆ लिà¤à¤° मैले यो कà¥à¤°à¤¾ गरिरहेको छैन ।
à¤à¥‡à¤Ÿ हà¥à¤à¤¦à¤¾ मानिसहरू सञà¥à¤šà¤¾à¤°, तà¥à¤¯à¤¸à¤•à¥‹ à¤à¥‚मिका र मिडियाकरà¥à¤®à¥€à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¶à¤‚सा पनि गरिहालà¥à¤›à¤¨ । à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°, मानिसहरू पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¸à¤¿à¤¤ कि त डराउà¤à¤›à¤¨, कि तà¥à¤¯à¤¹à¥€ डरका कारण घृणा गरà¥à¤›à¤¨à¥ । साà¤à¤šà¥à¤šà¥ˆ मिडियालाई à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¤¬à¤¾à¤Ÿ मन पराउने, पà¥à¤°à¤¶à¤‚सा गरà¥à¤¨à¥‡ नेता नीति निरà¥à¤®à¤¾à¤¤à¤¾ तपाईà¤à¤²à¥‡ कमै à¤à¥‡à¤Ÿà¥à¤¨à¥à¤¹à¥à¤¨à¥à¤› । मानिसहरूलाई अकà¥à¤¸à¤° पà¥à¤°à¤¶à¤‚सा मन परà¥à¤› । आफà¥à¤¨à¥‹ वाही वाही मन परà¥à¤› । मिडियाले संघै नेताको, करà¥à¤®à¤šà¤¾à¤°à¥€à¤•à¥‹ गà¥à¤£à¤—ान त गाउà¤à¤¦à¥ˆà¤¨ । उनीहरूका कतिपय नियतमाथि पà¥à¤°à¤¶à¥à¤¨ पनि उठाउà¤à¤› । सायद यसैले होला, उनीहरू à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¥ˆà¤¬à¤¾à¤Ÿ मिडियाको à¤à¤²à¥‹ चाहनà¥à¤¨à¤¨ । मिडियाका बारेमा बाहिर जति रामà¥à¤°à¤¾ कà¥à¤°à¤¾ गरà¥à¤›à¤¨à¥ तà¥à¤¯à¥‹ देखाउने दाà¤à¤¤ मातà¥à¤° हो ।
पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ मेरो पà¥à¤°à¤µà¥‡à¤¶ à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ कà¥à¤°à¤¾ बà¥à¤à¥à¤¨à¥‡ जासो र हà¥à¤Ÿà¥à¤¹à¥à¤Ÿà¤¿à¤²à¥‡ à¤à¤à¤•à¥‹ हो । जागिर खोजà¥à¤¦à¥ˆ जाà¤à¤¦à¤¾ पतà¥à¤°à¤¿à¤•à¤¾à¤•à¥‹ ढोका ठोकà¥à¤•à¤¿à¤à¤° वा साथीहरूको लहै लहैमा लागेर गरी हालà¥à¤ न त यो काम à¤à¤¨à¥‡à¤° सà¥à¤°à¥ à¤à¤à¤•à¥‹ हैन । सà¥à¤•à¥à¤² पढà¥à¤¦à¤¾à¤¦à¥‡à¤–ि नै मलाई समाचारहरà¥à¤®à¤¾ रà¥à¤šà¤¿ थियो- किनà¤à¤¨à¥‡ मेरो घरमा शानà¥à¤¤à¤¿ मिसनमा लेबनान पà¥à¤—ेका नेपाली सेनाका जमदारले लà¥à¤¯à¤¾à¤ˆà¤¦à¤¿à¤à¤•à¥‹ जापनिज मेड २ वà¥à¤¯à¤¾à¤£à¥à¤¡ पानासोनिक रेडियो आईपà¥à¤—ेको थियो । बाले तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¤¾à¤ˆ कपडाको खोल हालेर चिटिकà¥à¤• पारà¥à¤¨à¥à¤à¤à¤•à¥‹ थियो । तà¥à¤¯à¥‹ पिà¤à¤¢à¥€à¤®à¤¾ बसà¥à¤¦à¤¾ थामको किलामा र खाना खान à¤à¤¿à¤¤à¥à¤° बसà¥à¤¦à¤¾ दलिनको किलामा à¤à¥à¤£à¥à¤¡à¤¿à¤¨à¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ । तà¥à¤¯à¥‹ रेडियो मेरो सबà¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ नजिकको साथी थियो । तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¥‡ मलाई समाचारपà¥à¤°à¤¤à¤¿ रà¥à¤šà¤¿ जगाईदियो । र म राजनीतिमा रà¥à¤šà¤¿ राखà¥à¤¨à¥‡ à¤à¤à¤ । पिता जरà¥à¤œ बà¥à¤¶à¤²à¥‡ इराक आकà¥à¤°à¤®à¤£ गरेको मैले तà¥à¤¯à¤¹à¥€ रेडियोबाट थाहा पाà¤à¤•à¥‹ हà¥à¤ ।
समाचारहरॠसà¥à¤¨à¤¿à¤°à¤¹à¤‚दा मलाई देश कसरी चलà¥à¤› ? के गरà¥à¤¨à¥‡ नगरà¥à¤¨à¥‡ à¤à¤¨à¥‡à¤° निरà¥à¤£à¤¯ कसले गरà¥à¤› ? कसरी हà¥à¤¨à¥à¤› निरà¥à¤£à¤¯ ? à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ लागिरहनà¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ । तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¤¾ कà¥à¤°à¤¾à¤¹à¤°à¥‚को तिलसà¥à¤®à¥€ कलà¥à¤ªà¤¨à¤¾à¤²à¥‡ मलाई खà¥à¤¬ गाà¤à¤œà¥€à¤°à¤¹à¥‡à¤•à¥‹ हà¥à¤¨à¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ । तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆ बेला हो मलाई राजनीति पà¥à¤°à¤¤à¤¿ रà¥à¤šà¤¿ बढेको । यदà¥à¤¯à¤ªà¤¿ म तà¥à¤¯à¥‹ सोचà¥à¤¦à¤¾ देशमा संवैधानिक राजतनà¥à¤¤à¥à¤° थियो ।
सà¥à¤•à¥à¤² सकेर पढà¥à¤¨ राजधानी छिरà¥à¤¦à¤¾ पनि मलाई तà¥à¤¯à¤¹à¥€ कà¥à¤°à¤¾ जानà¥à¤¨à¥‡ धà¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨à¥à¤¨ थियो । मैले रोजें – पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾ ।
पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾à¤•à¥‹ औपचारिक अधà¥à¤¯à¤¯à¤¨ सà¥à¤°à¥ à¤à¤¯à¥‹ । पेशागत अà¤à¥à¤¯à¤¾à¤¸ पनि तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤¬à¥‡à¤²à¤¾à¤¦à¥‡à¤–ि हो सà¥à¤°à¥ à¤à¤à¤•à¥‹ । पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾à¤¬à¤¾à¤Ÿ म जानà¥à¤¨ चाहनà¥à¤¥à¥‡à¤‚ देश कसरी चलà¥à¤› ? तà¥à¤¯à¥‹ जानà¥à¤¨à¥‡ मिसनले म यो पेसामा आà¤à¤ । रेडियोमा काम गरेठ। टिà¤à¥€à¤®à¤¾ काम गरेठ। देश à¤à¤¿à¤¤à¥à¤° र देश बाहिरका धेरै नेपालीलाई à¤à¥‡à¤Ÿà¥‡à¤‚, कà¥à¤°à¤¾ गरेठ।
देशको लगà¤à¤— सबै à¤à¥‡à¤— पà¥à¤—ें । मलाई अहिले पनि याद छ कà¥à¤¨ नदी कताबाट बगà¥à¤› ? राजमारà¥à¤—को कà¥à¤¨ चिया दोकानमा रङà¥à¤— कडा चाय, चिनी कडा चाय पाइनà¥à¤› । माछा फà¥à¤°à¤¾à¤‡ र सà¥à¤•à¥à¤Ÿà¥€à¤•à¥‹ कà¥à¤°à¥ˆ गरà¥à¤¨à¥ परà¥à¤¨à¥‡ । लोकल ठरà¥à¤°à¤¾à¤•à¥‹ सà¥à¤µà¤¾à¤¦ चैठम दाबी गरà¥à¤¨ सकà¥à¤¦à¤¿à¤¨ ।
बिबिसी छोडà¥à¤¨à¥‡ बेला यसो फरà¥à¤•à¥‡à¤° हेरेठ– १००० à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ धेरै नेता नीति निरà¥à¤®à¤¾à¤¤à¤¾ र उचà¥à¤š अहोदाका वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤¸à¤à¤— अनà¥à¤¤à¤°à¥à¤µà¤¾à¤°à¥à¤¤à¤¾, १ लाख मानà¥à¤›à¥‡à¤¸à¤‚ग पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¤•à¥à¤· कà¥à¤°à¤¾à¤•à¤¾à¤¨à¥€ गरेछॠ। तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¥‡ आम मानिसको अपेकà¥à¤·à¤¾ र चाहना के हो à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ बà¥à¤à¥à¤¨ सिकायो । उचà¥à¤š अहोदाका मानिस, नीति निरà¥à¤®à¤¾à¤¤à¤¾à¤•à¥‹ बोलीमा अरà¥à¤¥à¤¹à¤°à¥ कहाठलà¥à¤•à¥‡à¤•à¥‹ हà¥à¤¨à¥à¤› हेरà¥à¤¨ सिकायो । सामानà¥à¤¯à¤¤à¤¯à¤¾ नीति निरà¥à¤®à¤¾à¤¤à¤¾à¤¹à¤°à¥, नेताहरू जे बोलà¥à¤›à¤¨ तà¥à¤¯à¥‹ गरà¥à¤¦à¥ˆà¤¨à¤¨, जे गरà¥à¤›à¤¨à¥ तà¥à¤¯à¥‹ à¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆà¤¨à¤¨ । हà¥à¤¨à¥à¤› के à¤à¤¨à¥‡ कोही तरङà¥à¤— निकालà¥à¤¨ पोखरीमा ढà¥à¤™à¥à¤—ा हानà¥à¤›à¤¨, कोही समाचारमा छाउन ढà¥à¤™à¤—ा हानà¥à¤›à¤¨ । कोही कतिसमà¥à¤® छाल आउà¤à¤› à¤à¤¨à¥‡à¤° जाà¤à¤šà¥à¤¨ ढà¥à¤™à¥à¤—ा हानà¥à¤›à¤¨ । तà¥à¤¯à¤¹à¥€ तरङà¥à¤—को छाल र बाछिटा मिडियामा आउने हो ।
यहींनेर हà¥à¤¨à¥à¤› मिडियाको पावरः छाल र तरङà¥à¤— बिचको अरà¥à¤¥ परà¥à¤—ेलेर सही दिशा दिन सकà¥à¤¨à¥‡, जनमत पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤µà¤¿à¤®à¥à¤¬ गरà¥à¤¨ सकà¥à¤¨à¥‡ । र तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¥‹ कामले राजनीतिक पà¥à¤°à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤®à¥ˆ पà¥à¤°à¤à¤¾à¤µ पारà¥à¤¨ सकà¥à¤¨à¥‡ । मिडियाको शकà¥à¤¤à¤¿ तà¥à¤¯à¤¹à¥€à¤ छ, सफà¥à¤Ÿ पावर अरà¥à¤¥à¤¾à¤¤à¥ यो गर वा तà¥à¤¯à¥‹ गर à¤à¤¨à¥à¤¨ नमिलà¥à¤¨à¥‡ तर दबाब सिरà¥à¤œà¤¨à¤¾ गरà¥à¤¨ सकà¥à¤¨à¥‡ शकà¥à¤¤à¤¿ । मिडिया र समà¥à¤¦à¤¾à¤¯à¤•à¤¾ सदसà¥à¤¯à¤¹à¤°à¥à¤¬à¥€à¤šà¤•à¥‹ यो समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ नेपालमा जसरी लागू हà¥à¤¨à¥à¤› पà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¸à¤®à¤¾ पनि तà¥à¤¯à¤¸à¤°à¥€ नै मिलेको देखà¥à¤›à¥ म ।
मेरो बà¥à¤à¤¾à¤‡à¤®à¤¾ नेपाल बाहिर, जहाठजहाठनेपालीहरू छनà¥, तà¥à¤¯à¤¹à¤¾à¤ मिडिया छ – कमà¥à¤¤à¥€à¤®à¤¾ अनलाइन मिडिया चलेको छ । तर यो काम कठिन छ । यो कठिनाइका दà¥à¤ˆà¤¤à¥€à¤¨ पाटा छनः पहिलो जो पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾ अà¤à¥à¤¯à¤¾à¤¸ गरिरहेको छ, उसको खास पेसा पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾ हà¥à¤¨ सकेको छैन । खासमा उ रहरका लागि पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾ गरिरहेको हà¥à¤¨à¥à¤› । अरà¥à¤•à¥‹ जà¥à¤¨ खबर छापिनà¥à¤› छ वा अनलाइनमा अपलोड हà¥à¤¨à¥à¤›, तà¥à¤¯à¤¸à¤®à¤¾ संसà¥à¤¥à¤¾ र वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤•à¥‹ नामको लरà¥à¤•à¥‹ अरà¥à¤•à¥‹ समसà¥à¤¯à¤¾ हो । सà¥à¤µà¤¾à¤à¤¾à¤µà¤¿à¤• छ मानà¥à¤›à¥‡ नामको à¤à¥‹à¤•à¥‹ हà¥à¤¨à¥à¤› । तर नेपाल बाहिरको नेपालमा तà¥à¤¯à¥‹ चाहान अठबाकà¥à¤²à¥‹ छ । नाम त आउनै परà¥â€à¤¯à¥‹, मिलà¥à¤› à¤à¤¨à¥‡ फोटोमा पनि देखिनै परà¥â€à¤¯à¥‹ । खासमा नेपालà¤à¤¿à¤¤à¥à¤° मोफसलको पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ जà¥à¤¨ समसà¥à¤¯à¤¾ छ, पà¥à¤°à¤¾à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾ अठअफà¥à¤ à¥à¤¯à¤¾à¤°à¥‹ खाडलमा छ । फरक यति हो पà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¸à¤®à¤¾ इनà¥à¤Ÿà¤°à¤¨à¥‡à¤Ÿ सà¥à¤µà¤¿à¤§à¤¾ मोफसल à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ कतिपय हदमा सजिलो होला ।
राजधानीबाट चलà¥à¤¨à¥‡ सबै मिडिया पूरà¥à¤£ रूपमा रामà¥à¤°à¤¾ र अरू नरामà¥à¤°à¤¾ छनà¥à¤¨ à¤à¤¨à¥à¤¨ खोजेको हैन । टà¥à¤°à¥‡à¤¨à¥à¤¡ हेरà¥à¤¦à¤¾ के देखिनà¥à¤› à¤à¤¨à¥‡ राजधानीबाट चलà¥à¤¨à¥‡ केही मिडिया बाहेक अरू आरà¥à¤¥à¤¿à¤• दृषà¥à¤Ÿà¤¿à¤²à¥‡ कमजोर छनॠ। यसà¥à¤¤à¥‹ समसà¥à¤¯à¤¾ पà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¸à¤®à¤¾ à¤à¤¨ टडà¥à¤•à¤¾à¤°à¥‹ छ । औंलामा गनà¥à¤¨ सकिने केहीलाइ छोडेर पà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¸à¤¬à¤¾à¤Ÿ चलà¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤¨à¥ˆ पनि पà¥à¤°à¤¿à¤¨à¥à¤Ÿ, अनलाइन वा रेडियो टिà¤à¥€ आफैठउà¤à¤¿à¤¨à¤¸à¤•à¥à¤¨à¥‡ अवसà¥à¤¥à¤¾à¤®à¤¾ छैननॠ। वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤—त तà¥à¤·à¥à¤Ÿà¥€ पà¥à¤°à¤¾ गरà¥à¤¨à¥‡ वा कà¥à¤¨à¥ˆ वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¤¾à¤°à¥€, ठेकेदारको सीमित सà¥à¤µà¤¾à¤°à¥à¤¥à¤•à¥‹ घेराबाहिरबाट उà¤à¤¿à¤¨à¤¸à¤•à¥à¤¨à¥‡ हैसियत कमैले बनाउन सकेका छनॠ। तà¥à¤¯à¤¸à¤¬à¤¾à¤¹à¥‡à¤• अघि पनि à¤à¤¨à¤¿à¤¹à¤¾à¤²à¥‡à¤‚, पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤° आफैठपनि वà¥à¤¯à¤¾à¤µà¤¸à¤¾à¤¯à¤¿à¤• हà¥à¤¨ सकेको छैन । किनà¤à¤¨à¥‡ घरवà¥à¤¯à¤µà¤¹à¤¾à¤° धानà¥à¤¨ उ अरà¥à¤•à¥ˆ कà¥à¤¨à¥ˆ पेसा गरà¥à¤¨ बाधà¥à¤¯ छ । सायद पà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पतà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ धानà¥à¤¨ सकà¥à¤¨à¥‡ नेपाली मूलका वà¥à¤¯à¤¾à¤µà¤¸à¤¯à¥€à¤¹à¤°à¥à¤•à¥‹ विकास हà¥à¤¨à¥ˆ बाà¤à¤•à¥€ छ । तर à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ कà¥à¤°à¤¾ चैठपकà¥à¤•à¤¾ हो संसारको जà¥à¤¨ जà¥à¤¨ ठाउà¤à¤®à¤¾ नेपाली समà¥à¤¦à¤¾à¤¯ बढà¥à¤¦à¥ˆ जानà¥à¤›, तà¥à¤¯à¤¹à¤¾à¤ कमà¥à¤¤à¥€à¤®à¤¾ à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ अनलाइन पोरà¥à¤Ÿà¤² चलà¥à¤¨à¥‡à¤› । तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¥‡ तà¥à¤¯à¥‹ सहरमा रहने नेपालीहरू बिच समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ सेतà¥à¤•à¥‹ काम गरिरहेको हà¥à¤¨à¥‡à¤› ।
(विआरटी नेपाल डट कमको चौथो वारà¥à¤·à¤¿à¤•à¥‹à¤¤à¥à¤¸à¤µ, डेनà¤à¤° कोलोराडोमा आयोजित कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤ मनà¥à¤¤à¤µà¥à¤¯à¤•à¥‹ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¿à¤¤ अंश ।)
================================================
Post Comments Using Facebook
Your Comments