सृजना उत्सव र सृजनाका पाइेलाहरु एउटै मन्चमा,मीठो सम्झनाभित्र--आचार्य प्रभा

बिराट नेपाल 2014-01-24

कति घटना,कति कुराहरू लेख्न लायक र लेख्न अप्ठ्यारा लाग्ने हुन्छन्। लेखौं भन्दापनी लेख्न सकिन्न, हुनत मान्छेका जिन्दगीमा धेरै कुराहरू सम्झना गर्न मन लाग्ने,सम्झना गर्दा नै मन कुँडिने वा सम्झनै मन नलाग्ने हुन्छन् तर मलाई भने आफूले गरेका धेरै यात्राहरु मध्ये भर्खरै गरेको साहित्यिक यात्रा अर्थात् बोस्टनबाट "सृजना उत्सवले"न्युयोर्कबासी "सृजनाका यात्राहरुलाई"निमन्त्रणा गरेको सन्दर्भबारे हामीले तय गरेको यात्राको सम्झना र बोस्टनबासी साहित्यिक सर्जकहरु र साहित्य अनुरागीहरुले हामीलाई गर्नु भएको आतिथ्य सत्कारको सम्झना अनि सद्भाव मनमा ताजा रहेकोले मेरो मनको उद्वेगलाई थाम्न नसकी एउटा मीठो संस्मरण बनाएर लेख्न मन लाग्यो र,लेख्दैछु यसरी।  

हुन त हामी कोलोराडोबाट आएको भर्खर तीन महिना पुरा भयो । न्युयोर्क आइेपुगेकै भोलिपल्ट अर्थात् अक्टोबर ६ तारिखबाट कलमी खेतीको खेताला भएर हिँड्न थाल्यौं दुई दम्पती नै । सृजनाका यात्राहरुले बन्धक बनाइे हाले हामीलाई । यो स्वभाविक पनि थियो । सृजनाका यात्राहरुका
यात्रीहरु सहदेव पौडेल,मणी बाङ्देल,मनु लोहोरुङ,बुद्ध चेम्जोङ यी सबै मेरा लङ्गौटे मित्रहरू हुन् विगत ४ वर्षदेखि । अब के छाड्थे त यिनीहरूले हामीलाई ? हामीपनी कुन ड्याङका हौँ र ? कलमी खेती गर्न पाए र यस्ता सङ्गत पाए अब के चाहियो र ? र्‍याङको ठ्याङ मिलेपछी हामी एकै थलोमा समाहित हुन थाल्यौं। हर कार्यक्रमहरू छाडेका छैनौँ बरु खान,पान छाडिएला कवि गोष्ठी भनेपछी त हिउँ,पानी,आँधीबेर्‍ही सबैलाई पो च्यालेन्ज गरेर पुगिन थालियो त !

यही सिलसिलामा कवि मणी बाङ्देलजीले हामीलाई पनि आव्हान गर्नु भयो कि बोस्टन "सृजना उत्सवले"न्युयोर्क सृजनाका यात्राहरुलाई यस्पटकको "सृजना उत्सव" कार्यक्रममा जाने निम्तो गरेको छ भनी । हामी सबैले एकापसमा सल्लाहा गर्‍यौँ उक्त कार्यक्रममा जानलाई ।

जनवरी १८ तारिख १.३०को बसमा जाने निधो हाम्रा नाइेके मणीबाङ्देलज्युबाट उद्घोष भयो । हामी न्युयोर्कबासीहरु मध्ये हामी ६ जना सहदेव्, प्रतिमा, सुनिता, कमला, केशव, मणी र म त्यो दिन जाने तयारीमा भयौँ भने मनु र गीता पन्थ १७ तारिख नै हुइँकिएछन् । अन्य महानुभावहरु आ-आफ्ना सुविधा मिलाएर जानु भो । १८ तारिख शनिवार बिहानै उठियो । दिन धुम्म भएपनी मन कंचन नै थियो । मणीज्युको आदेशानुसार् ११.३० मा ज्याक्सन हाइेटको ७४ को स्टेसनमा भेट्ने भन्ने थियो । हामी सोही समयमा ठ्याक्क उक्त ठाउँमा पुग्यौं तर हाम्रा कवि मणीज्युको बास स्थान अलिक टाढा पर्ने हुनाले वहाँ आउन अलिक ढिला भो । कमला र सुनिता अघि नै आएर कफी पिउँदै रहेछन् । भेट भयो ।

हामी सबै भेला भएर पहिलो यात्रा ट्रेनबाट सुरु गर्‍यौँ । त्यस्पस्चात बोष्टनको बस स्टपतिर लाग्यौं ।बस चढ्ने स्थानमा सहदेवजी र प्रतिमा बैनीलाई पनि भेट्यौं । सबैजना बसमा आ-आफ्नो यथा स्थानमा बस्यौं । बस आफ्नो रफ्तारमा गूड्न सुरु भयो । प्राय सबै सँगसँगै बसेकाले हामी ६ जनाले मिठा मिठा हँसी,ठट्यौलीका कुराहरू गर्दै गयौँ । कमला बैनीले निक्कै खानेकुराहरु बोक्नु भएको रहेछ । बस चालु हुन नपाइे नै हामीले ती खाने कुराहरू बुक्याउन थाल्यौं । बस गुडेको लग्भग १ घण्टा मात्र के भएको थियो । मणीजी उठेर खुट्टा सोझ्याउन थाल्नु भो । केशबजीले के भयो मणीजी भनेर सोद्ध्दा अलिक अप्ठ्यारो भयो भन्नु भो । आफ्नो छेउमा आफ्नो जस्तै ज्यान भएको मान्छे परेछ त्यही भएर मणीजीलाई असजिलो भएछ । केशबजीले ल'न त ठाउँ चेन्ज गरौँ भनेर दुइजनाले सिट चेन्ज गर्नु भो ।

मणीजी मेरो छेउमा आएर बस्नु भो । मैले सोधेँ के भो ? भनेर म जत्रै मान्छे परेछ अलिक अप्ठ्यारो भयो भनेर भन्नु भो । मैले पनि मौका पारेर भनी हालें । "कस्तो लाग्यो त ? आखिर त सानो मान्छे नै काम लाग्छ नि" भनेर,किन कि मैले यसो भन्नुको पछाडि पनि किस्सा छ । त्यो पछि थाहा होला ।     

हामी लग्भग ५.३० बजेतिर बोष्टन बस स्ट्याण्डतिर पुग्यौं । हामी पुग्नुभन्दा अघाडी नै महेश्वर पन्तजी हामीलाई कुरेर बसिरहनु भएको रहेछ । हामी ४ जना महेश्वरजीको साथ लाग्यौं भने मणीजी र केशबजी विष्णु माया परीयारजीको साथ लाग्नु भयो । हामी लग्भग ७ बजेतिर गन्तब्य स्थान अर्थात् रात्रि भोजको साथमा परिचायत्मक कार्यक्रमकोलागी तयार गरिएको स्थान फिस टेल रेष्टुरेन्टमा पुग्यौं । अन्य बोष्टनका सर्जकहरु लगायत गोवर्द्धन पूजाजी हामीलाई कुरेर बस्नु भएको रहेछ । मीठो भेटघाट र परिचयको साथमा रात्रि भोज भयो । त्यो समय मलाई यस्तो अनुभव भयो कि तारे होटलको बास र खाना तर पाहुना सत्कारमा लापर्वाही भएर तारे होटलको सान दिनु र पाउनु भन्दा त्यो सानो नेपालीले सञ्चालन गरेको रेस्टुरेन्टको साग/भात र न्यानो सद्भावपूर्ण आतिथ्य सत्कारले मन नै प्रफुल्ल बन्यो । रेस्टुरेन्टका साहु कति हँसिला ? न्युयोर्कमा करिब ३ महिना अँध्यारो अनुहार (आफ्ना नजिकका मित्रहरू बाहेकका )देखेर मन खिन्न भएको बेला त्यो रेष्टुरेन्टका  स्टाफहरु र मालिकको हँसिला मुहारले मभित्र त छुट्टै आनन्दको तरङ सञ्चार भइेरहेथ्यो ।    

बेलुका रमाइला गफहरु भए यही बिचमा ३/४ जना भुटानी नेपाली समूहका भाइहरु पनि त्यँहा आइेपुगे । मलाई भने ती भाइहरुको आगमनले छुट्टै हर्ष भयो किनकि म विगतमा भुटानिज समूहका भाइहरुसँग निक्कै रमाएकी थिएँ दमक झापामा हुँदा । मेरो निक्कै सङ्गत थियो । मलाई कतिखेर उनीहरू नेपालका कुन क्याम्पबाट आएका हुन्? भन्ने प्रश्न सोध्ने अभीप्शा थियो।त्यहीबिचका एकजना भाइले आचार्य प्रभा दिदी होइेन ? भनेर सोधी हाले । मैलेपनी उत्साहित हुँदै सोधेँ कसरी थाहा भो भाइ?उन्ले भने म सानो नै थिएँ हाफ्पेण्ट लाएर कुद्ने त्यो समयमा भुटानिज गजल मन्चले दमक नगर पालिकामा कार्यक्रम गर्दा तँपाइेलाई देखेको भनेर भने । त्यो कार्यक्रम त मलाई थाहा थियो तर त्यो भाइ सानै भएकोले मैले के चिन्ने र ? यो भेट्मा त उनी वयस्क भइेसकेका रहेछन् र साहित्यका रथ हाँक्न सक्ने भएका रहेछन् । मैले यसैबिचमा सोधेँ भाइको नाम के हो ? हामी फेसबुकमा साथ छौँ ? भनेर उन्ले अलिक मलिन मुहार लाएर भने मैले निक्कै अघाडी नै रिक्वेस्ट पठाएको थिएँ हजुरले एक्सेप्ट गर्नु भएन त्यसैले मैले क्यान्सिल गरेँ । मैले उन्लाई ढाडस दिएँ । मलाई थाहा भएन म आँफै रिक्वेस्ट पठाउँछु भनेर ।मैले फेरि उन्को नाम सोधेँ । उन्ले मेरो नाम उमेश आचार्य भनेर भने । मलाई मनभित्र खिन्नता जागेर आयो । मैले कस्तो याद गरिनछु भनेर किनकि भुटानिज् समूहको हरेक कार्यक्रममा म दमकमा हुँदा जाने। उनीहरूलाई हल्का प्रेरणा दिने काम पनि मैले गरेकी नै हुँ तर यही समूहको एक कलमकर्मिलाई कसरी छुटाउन पुगेछु भनी । खैर जे होस् त्यो ठाउँमा ती भाइहरुलाई भेट्दा मलाई भित्री खुसी भयो भने झापाका शिविरहरुको द्रिष्यपनी आँखाभरि सल्बलाएर अतीतले बिथोल्न पुग्यो । त्यो प्रिय दमक अनि बेल्डाङी,पथरी,टी माइे शिविरका दृश्यहरू ।

मिठा मिठा साहित्यिक गफ,हँसी मजाकको साथमा बेलुकाको भोजन गज्जबले गरियो । पिउनेहरुले अलिअलि दुरुङ पानी पनि पिए क्यार!ओहो!दीपा राइे पुन र गोवर्द्धन पूजाजी त पक्का आतिथ्य सत्कारमा समर्पित हुनुहुन्थ्यो । घुमीघुमी थपी दिने कस्ले चिसो खान्छ?कस्ले तातो आदी,इेत्यादी । त्यति मात्र कहाँ हो र ? रेस्टुरेन्ट मालिक पनि घुमी घुमी सोध्न हाजिर । जे होस् रात्रि भोज बडो आनन्दले सुखको मानोको उदाहरण स्वरूप खाइेयो । बोष्टनका अन्य सर्जकहरु ममता कर्माचार्य,अनु शाह अनि पूजाजीकी धर्म पत्नीको पनि आगमन भयो । महेश्वर पन्तजी त खडा नै हुनुहुन्थ्यो हाम्रालागी । मानौं हामी कुनै स्पेशल पाहुना नै हौँ त्यो समय बोष्टनको झैँ ।

बेझिझकसँग हामीलाई बोष्टनका सर्जकहरुले न्यानो आतिथ्य सत्कार गरेको सम्झिँदा अझपनी मनभित्र कता कता सुनाखरी फुल्छ । आफ्नो हरेक मिनटको महत्वपूर्ण समयलाई बिर्सेंर अरूको सेवामा लाग्नु भनेको प्रवासमा त्यो पनि अमेरिकाको व्यस्त समयमा वहाँहरुको साहित्य र सृजनाप्रतिको समर्पण नै मान्नुपर्छ । हरेक घण्टाको डलरको हिसाब गरेर बस्ने हामी गुलामीहरु बिना लालच पाहुना र साहित्यकोलागी आ-आफ्ना गोजीबाट त्यसरी पैसा खर्च गरिगरी कार्यक्रम आयोजना गर्नु मनको हिसाबले सगरमाथा नै हुनुपर्छ ।

त्यहीबिचमा म रेष्टुरेन्टको मालिकको हँसिलो मुहार,मीठो बोली,नहाँसी नबोल्ने बानी त्यत्ति रात भइेसक्दा पनि समयको पाबन्दी नराखी आतिथ्य सत्कारमा लागिरहेको देख्दा परिचय गर्न मन लाग्यो । मेरो श्रीमान भने अघिदेखी वहाँसँग बोलिराख्नु भएको थियो र मपनी नजिक गएँ र नमस्ते गरेँ । मैले वहाँलाई धन्यवाद भनेँ वहाँको हामीप्रतिको सेवाकोलागी । यहीबिचमा मेरो श्रीमानले भन्नु भयो । ओहो!वहाँलाई त कस्तो नराम्रो समस्या परेकोरहेछ भनेर । मैले कस्तो समस्या भनेर सोधेँ । वहाँले भन्नु भयो मेरी श्रीमतीलाई ब्रेष्ट क्यान्सर भएको छ । फोर्थ स्टेप भईसकेछ । डाक्टरले अब कुनैपनी बेला उस्को मृत्‍यु हुन सक्छ भनेको छ भनेर भन्नुभयो । म निशब्द बनें । ओहो!कस्तो दु:खद कुरा ?तरपनी तँपाइले हाँसी हाँसी यहाँ काम गरिरहनु भएको छ । हामीलाई यस्तो सेवा गरिरहनु भएको छ भनेर भन्दा वहाँले हाँसी हाँसी नै जवाफ दिनु भो के गर्ने त ? अमेरिका जस्तो ठाउँमा पनि यो रोगको उपचार हुन नसकेपछी कसैको केही नलाग्दोरैछ । कति सम्म पो गरिएन र ?

सृजना उत्सव बोष्टनले एउटा नबिर्सने साहित्यिक यात्रा र कार्यक्रमको छाप बसाइेदिएको छ । जो अझै म सम्झिरहेछु ती हँसिला मुहारहरुका स्वागत र आतिथ्य सत्कारहरु र यसरी आज म संस्मरण बनाइे लेख्न लालायीत छु । धन्यवाद दीपा अनि गोबर्द्धन पूजाजी जो नेपालबाटै २५ औं बर्षअघिदेखिको चिन्जान र सामिप्यतालाई यो छोटो भेट्घाटले अझ दिर्घजिवी बनाइेदियो । यो संस्मरण मेरो हृदयको एक कुनामा अमीट लिपी भएर सधैं जिवन्त रहनेछ ।