काठमाडौं, साउन ९ गते पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€ के.पी शरà¥à¤®à¤¾ ओलीले आफूले राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤ªà¤¤à¤¿ समकà¥à¤· राजीनामा दिइ सकेको सदनलाई जानकारी गराउनॠà¤à¤à¤•à¥‹ छ । यसैबीच वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¿à¤•à¤¾–संसदमा अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤®à¤¾à¤¥à¤¿ à¤à¤à¤•à¥‹ छलफलका सनà¥à¤¦à¤°à¥à¤à¤®à¤¾ समà¥à¤®à¤¾à¤¨à¤¨à¥€à¤¯ पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€ केपी शरà¥à¤®à¤¾ ओलीले दिनà¥à¤à¤à¤•à¥‹ मनà¥à¤¤à¤µà¥à¤¯:
सà¤à¤¾à¤®à¥à¤– महोदय !
१. सरकारविरà¥à¤¦à¥à¤§ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ à¤à¤à¤•à¥‹ अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ र यस कà¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ उठेका विà¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ पà¥à¤°à¤¶à¥à¤¨à¤¹à¤°à¥‚का समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤®à¤¾ सरकारको धारणा सà¥à¤ªà¤·à¥à¤Ÿ पारà¥à¤¨ यस वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¿à¤•à¤¾–संसदॠसमकà¥à¤· उà¤à¤¿à¤à¤•à¥‹ छॠ। सरकारको गठन र विघटन, सरकारलाई विशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ मत र सरकारविरà¥à¤¦à¥à¤§ अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ à¤à¤µà¤®à¥ आवधिक निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¨ जसà¥à¤¤à¤¾ विषय लोकतानà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤• शासन पà¥à¤°à¤£à¤¾à¤²à¥€à¤•à¤¾ विशेषता नै हà¥à¤¨à¥ । संसदीय पà¥à¤°à¤£à¤¾à¤²à¥€à¤®à¤¾ विशà¥à¤µà¤¾à¤¸ नगरà¥à¤¨à¥‡à¤¹à¤°à¥‚ले पनि आज यही लोकतानà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤• पदà¥à¤§à¤¤à¤¿à¤•à¥‹ अà¤à¥à¤¯à¤¾à¤¸ गरà¥à¤¨à¥à¤à¤à¤•à¥‹ छ र संविधानपà¥à¤°à¤¤à¤¿ असहमति राखेर लामो समयसमà¥à¤® विरोधका कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤°à¤®à¤¹à¤°à¥‚मा सङà¥à¤²à¤—à¥à¤¨ रहनॠà¤à¤à¤•à¤¾ मितà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚ पनि संविधानकै पà¥à¤°à¤¾à¤µà¤§à¤¾à¤¨ अनà¥à¤¤à¤°à¤—त यस पà¥à¤°à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤®à¤¾ सहà¤à¤¾à¤—ी हà¥à¤¨à¥à¤à¤à¤•à¥‹ छ । सरकारको जय या पराजय ठूलो कà¥à¤°à¤¾ होइन, संविधान र लोकतनà¥à¤¤à¥à¤°à¤²à¥‡ सफलता हासिल गरà¥à¤¨à¥ महतà¥à¤µà¤ªà¥‚रà¥à¤£ विषय हो । à¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤œà¤¨à¤•à¤¾ लागि à¤à¤ पनि संविधानको सरà¥à¤µà¤¸à¥à¤µà¥€à¤•à¤¾à¤°à¥à¤¯à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ माननीय सदसà¥à¤¯à¤¹à¤°à¥‚ले यसरी पà¥à¤·à¥à¤Ÿà¤¿ गरिदिनà¥à¤à¤à¤•à¥‹à¤®à¤¾ म धनà¥à¤¯à¤µà¤¾à¤¦ दिन चाहनà¥à¤›à¥ ।
२. माथि उलà¥à¤²à¥‡à¤–ित कदमहरू सà¥à¤µà¤°à¥‚पमा लोकतानà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤• नै हà¥à¤¨à¥ । तर तिनको औचितà¥à¤¯ à¤à¤¨à¥‡ समय–सनà¥à¤¦à¤°à¥à¤, पृषà¥à¤ à¤à¥‚मि, उदà¥à¤¦à¥‡à¤¶à¥à¤¯ र तिनले लà¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ परिणामले निरà¥à¤§à¤¾à¤°à¤£ गरà¥à¤› । जनताको सरà¥à¤µà¥‹à¤šà¥à¤šà¤¤à¤¾à¤®à¤¾ विशà¥à¤µà¤¾à¤¸ गरà¥à¤¨à¥‡, अपारदरà¥à¤¶à¥€ चलखेल र अà¤à¤§à¥à¤¯à¤¾à¤°à¥‹ कà¥à¤¨à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ होइन संसदलाई नै सरकार गठन र विघटनको निरà¥à¤£à¤¾à¤¯à¤• थलो बनाइनà¥à¤ªà¤°à¥à¤› à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ अविचलित उà¤à¤¿à¤¨à¥‡ र जनताको सरकार अरॠकसैपà¥à¤°à¤¤à¤¿ होइन जनपà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¨à¤¿à¤§à¤¿ निकायपà¥à¤°à¤¤à¤¿ उतà¥à¤¤à¤°à¤¦à¤¾à¤¯à¥€ हà¥à¤¨à¥à¤ªà¤°à¥à¤› à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤¾à¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤·à¥à¤Ÿ मेरा लागि अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ सामानà¥à¤¯ र सà¥à¤µà¤¾à¤à¤¾à¤µà¤¿à¤• विषय हो ।
३. à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ à¤à¤¨à¤¾à¤‡ छ– कपडा काटà¥à¤¨à¥à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ पहिले दस चोटी नाप, ताकि कैà¤à¤šà¥€ चलाइसकेपछि पछà¥à¤¤à¥‹ नहोसॠ। सात दशक लामो बलिदानी सङà¥à¤˜à¤°à¥à¤· र दà¥à¤ˆ–दà¥à¤ˆà¤µà¤Ÿà¤¾ संविधानसà¤à¤¾à¤•à¥‹ अà¤à¥à¤¯à¤¾à¤¸à¤¬à¤¾à¤Ÿ हामीले नेपालको संविधान निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरेका छौठ। संविधानको बिरà¥à¤µà¤¾ कलिलै छ । जनताले संविधान पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ गरेको, यसमारà¥à¤«à¤¤à¥ à¤à¤¤à¤¿à¤¹à¤¾à¤¸à¤¿à¤• उपलबà¥à¤§à¤¿à¤¹à¤°à¥‚ संसà¥à¤¥à¤¾à¤—त à¤à¤à¤•à¥‹ र संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨ गरà¥à¤¦à¥ˆ नेपाल राजनीतिक सà¥à¤¥à¤¾à¤¯à¤¿à¤¤à¥à¤µ, दिगो शानà¥à¤¤à¤¿, सà¥à¤¦à¥ƒà¤¢ लोकतनà¥à¤¤à¥à¤° र आरà¥à¤¥à¤¿à¤• समृदà¥à¤§à¤¿à¤•à¤¾ दिशामा अगाडि बढà¥à¤¨ लागेकोमा खà¥à¤¸à¥€ नहà¥à¤¨à¥‡ ततà¥à¤µà¤¹à¤°à¥‚ अà¤à¥ˆ कà¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤¶à¥€à¤² छनॠ। मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ सधैà¤à¤à¤°à¤¿ असà¥à¤¥à¤¿à¤°à¤¤à¤¾à¤•à¥‹ à¤à¥à¤®à¤°à¥€à¤®à¤¾ फसाइरहने र धमिलिà¤à¤•à¥‹ पानीमा माछा मारà¥à¤¨ खोजà¥à¤¨à¥‡ पकà¥à¤·à¤¹à¤°à¥‚ सलबलाइरहेकै छनॠ। यसà¥à¤¤à¥‹ अवसà¥à¤¥à¤¾à¤®à¤¾, आवेग, पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¶à¥‹à¤§ र सङà¥à¤•à¥€à¤°à¥à¤£ सà¥à¤µà¤¾à¤°à¥à¤¥à¤•à¤¾ निमà¥à¤¤à¤¿ जसà¥à¤¤à¤¾ कदमहरू चालिà¤à¤¦à¥ˆà¤›à¤¨à¥, यसले दूरगामी नकारातà¥à¤®à¤• पà¥à¤°à¤à¤¾à¤µ पारà¥à¤¨à¥‡ र मà¥à¤²à¥à¤• अनà¥à¤¤à¥à¤¯à¤¹à¥€à¤¨ असà¥à¤¥à¤¿à¤°à¤¤à¤¾à¤¤à¤¿à¤° धकेलिने खतरापà¥à¤°à¤¤à¤¿ म गमà¥à¤à¥€à¤° à¤à¤à¤•à¥‹ छॠ।
४. सà¤à¤¾à¤®à¥à¤– महोदय !
२०५२ सालको यसà¥à¤¤à¥ˆ बरà¥à¤–ाको समयमा, मनमोहन अधिकारी नेतृतà¥à¤µà¤•à¥‹ सरकारलाई à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ बजेटसमà¥à¤® पेस गरà¥à¤¨ नदिइकन अपदसà¥à¤¥ गरà¥à¤¨à¥‡ राजनीतिक चकà¥à¤°à¤µà¥à¤¯à¥‚ह रचिà¤à¤•à¥‹ थियो । हेलिकपà¥à¤Ÿà¤° दà¥à¤°à¥à¤˜à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤®à¤¾ पाà¤à¤š हजार फिटमाथिबाट खसेर मृतà¥à¤¯à¥à¤¸à¤à¤— सङà¥à¤˜à¤°à¥à¤· गरिरहेका पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤²à¤¾à¤ˆ संसदमा उपसà¥à¤¥à¤¿à¤¤ à¤à¤à¤° आफà¥à¤¨à¥‹ सफाइ दिने मौका पनि दिइà¤à¤•à¥‹ थिà¤à¤¨ । उकà¥à¤¤ सरकारको ‘गलà¥à¤¤à¥€’ यही थियो कि तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¥‡ बà¥à¤¢à¤¾à¤¬à¥à¤¢à¥€à¤¹à¤°à¥‚को मà¥à¤¹à¤¾à¤°à¤®à¤¾ थोरै à¤à¤ पनि उजà¥à¤¯à¤¾à¤²à¥‹ लà¥à¤¯à¤¾à¤‡à¤¦à¤¿à¤¯à¥‹ । सधैà¤à¤à¤°à¤¿ वेवासà¥à¤¤à¤¾ गरिà¤à¤•à¤¾ गाउà¤à¤¹à¤°à¥‚लाई हे¥à¤¯à¥‹ । सà¥à¤•à¥à¤®à¥à¤¬à¤¾à¤¸à¥€à¤²à¤¾à¤ˆ à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ छापà¥à¤°à¥‹ राखà¥à¤¨ à¤à¤ पनि जमिन उपलबà¥à¤§ गरायो र à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ गोली खरà¥à¤š नगरिकन पनि शानà¥à¤¤à¤¿ सà¥à¤°à¤•à¥à¤·à¤¾ कायम गरà¥à¤¨ सकिनà¥à¤› à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ दृषà¥à¤Ÿà¤¾à¤¨à¥à¤¤ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ ग¥à¤¯à¥‹ । र जनताका निमà¥à¤¤à¤¿ रामà¥à¤°à¥‹ काम गरेबापत संवैधानिक अपवà¥à¤¯à¤¾à¤–à¥à¤¯à¤¾à¤¦à¥à¤µà¤¾à¤°à¤¾ जनतामाठअतà¥à¤¯à¤§à¤¿à¤• लोकपà¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¸à¤°à¤•à¤¾à¤°à¤²à¤¾à¤ˆ विघटन गराइà¤à¤•à¥‹ थियो । उकà¥à¤¤ संवैधानिक विचलनको मूलà¥à¤¯ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤²à¥‡ कति धेरै चà¥à¤•à¤¾à¤‰à¤¨à¥à¤ª¥à¤¯à¥‹– नेपाल साकà¥à¤·à¥€ छ । जनताको मतले बनेको सरकारलाई जनताको सेवा गरà¥à¤¨à¤¬à¤¾à¤Ÿ षडयनà¥à¤¤à¥à¤°à¤ªà¥‚रà¥à¤£ ढङà¥à¤—ले वञà¥à¤šà¤¿à¤¤ गरिà¤à¤•à¥‹ उकà¥à¤¤ घटनाले मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ हिंसातिर धकेलà¥à¤¯à¥‹ । हिंसा र पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¹à¤¿à¤‚साको तà¥à¤¯à¤¸ दà¥à¤ƒà¤–द कालखणà¥à¤¡à¤•à¤¾ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¨à¤¿à¤§à¤¿ पातà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚ संसदको अघिलà¥à¤²à¥‹ लहरमा हà¥à¤¨à¥à¤¹à¥à¤¨à¥à¤› ।
यतिखेर, संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨, आतà¥à¤®à¤¨à¤¿à¤°à¥à¤à¤°à¤¤à¤¾ तथा सà¥à¤µà¤¾à¤§à¤¿à¤¨ अरà¥à¤¥à¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤•à¥‹ निरà¥à¤®à¤¾à¤£, राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सà¥à¤µà¤¾à¤à¤¿à¤®à¤¾à¤¨ र समृदà¥à¤§à¤¿à¤•à¥‹ बाटोमा मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ अगà¥à¤µà¤¾à¤‡ गरिरहेको यो सरकारको बाटो नौ महिनामै छेकेर के सनà¥à¤¦à¥‡à¤¶ दिन खोजिरहेका छौठ?
५. अनेकौं पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤•à¥‚लता र चà¥à¤¨à¥Œà¤¤à¥€à¤¹à¤°à¥‚लाई चिरà¥à¤¦à¥ˆ दलहरूबीचको समà¤à¤¦à¤¾à¤°à¥€ र सहकारà¥à¤¯à¤•à¤¾ बलमा गतः वरà¥à¤· हामीले नेपालको संविधानको घोषणा ग¥à¤¯à¥Œà¤ । संविधान निरà¥à¤®à¤¾à¤£à¤®à¤¾ जसà¥à¤¤à¥ˆ यसको कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨à¤•à¤¾ लागि पनि दलहरूबीचको सहमति आवशà¥à¤¯à¤• थियो । तदनà¥à¤°à¥à¤ª समà¤à¤¦à¤¾à¤°à¥€ पनि कायम गरिà¤à¤•à¥‹ थियो । तर सरकार बनà¥à¤¨à¥‡ अवसà¥à¤¥à¤¾à¤®à¤¾ आइपà¥à¤—à¥à¤¦à¤¾ पूरà¥à¤µà¤¸à¤¹à¤®à¤¤à¤¿, आम जनताको चाहना र मà¥à¤²à¥à¤•à¤•à¥‹ आवशà¥à¤¯à¤•à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ पूरà¥à¤£à¤¤à¤ƒ बेवासà¥à¤¤à¤¾ गरà¥à¤¦à¥ˆ मà¥à¤–à¥à¤¯ दलहरूबीचको à¤à¤•à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ तोडà¥à¤¨à¥‡ काम à¤à¤¯à¥‹ । नेपाली काà¤à¤—à¥à¤°à¥‡à¤¸ सहमतिबाट अलग à¤à¤à¤ªà¤›à¤¿ वामपनà¥à¤¥à¥€, देशà¤à¤•à¥à¤¤ र राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सà¥à¤µà¤¾à¤§à¥€à¤¨à¤¤à¤¾à¤•à¤¾ पकà¥à¤·à¤§à¤° शकà¥à¤¤à¤¿à¤¹à¤°à¥‚को नयाठगठबनà¥à¤§à¤¨ निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरिà¤à¤•à¥‹ थियो । नेकपा (à¤à¤®à¤¾à¤²à¥‡) र à¤à¤¨à¥‡à¤•à¤ªà¤¾ (माओवादी)बीच सहकारà¥à¤¯à¤•à¥‹ आधार सà¥à¤µà¤°à¥‚प १४ बà¥à¤à¤¦à¥‡ सहमति à¤à¤à¤•à¥‹ थियो ।
संविधानको कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨, à¤à¥‚कमà¥à¤ªà¤ªà¤›à¤¿à¤•à¥‹ पà¥à¤¨à¤°à¥à¤¨à¤¿à¤°à¥à¤®à¤¾à¤£, राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सà¥à¤µà¤¾à¤§à¥€à¤¨à¤¤à¤¾à¤•à¥‹ सà¥à¤¦à¥ƒà¤¢à¥€à¤•à¤°à¤£ र आरà¥à¤¥à¤¿à¤• समृदà¥à¤§à¤¿ उकà¥à¤¤ सहकारà¥à¤¯à¤•à¥‹ मà¥à¤–à¥à¤¯ उदà¥à¤¦à¥‡à¤¶à¥à¤¯ थियो । राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤ªà¤¤à¤¿, उपराषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤ªà¤¤à¤¿, पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€, सà¤à¤¾à¤®à¥à¤– जसà¥à¤¤à¤¾ राजà¥à¤¯à¤•à¤¾ मà¥à¤–à¥à¤¯ निकायहरूमा समà¥à¤®à¤¾à¤¨à¤œà¤¨à¤• जिमà¥à¤®à¥‡à¤µà¤¾à¤°à¥€ बाà¤à¤¡à¤«à¤¾à¤à¤¡ गरिà¤à¤•à¥‹ थियो र महतà¥à¤µà¤ªà¥‚रà¥à¤£ र धेरै मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¾à¤²à¤¯ ततà¥à¤•à¤¾à¤²à¥€à¤¨ à¤à¤¨à¥‡à¤•à¤ªà¤¾ (माओवादी) लाई हसà¥à¤¤à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¤°à¤£ गरà¥à¤¦à¥ˆ यो सहकारà¥à¤¯ आउने निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¨à¤¸à¤®à¥à¤®à¤•à¤¾ लागि तय गरिà¤à¤•à¥‹ थियो । बीचमा नेतृतà¥à¤µ परिवरà¥à¤¤à¤¨à¤•à¥‹ कà¥à¤¨à¥ˆ चरà¥à¤šà¤¾à¤¸à¤®à¥à¤® थिà¤à¤¨ ।
६. सà¤à¤¾à¤®à¥à¤– महोदय, अतà¥à¤¯à¤¨à¥à¤¤ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤•à¥‚ल अवसà¥à¤¥à¤¾à¤®à¤¾ मैले पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤•à¥‹ जिमà¥à¤®à¥‡à¤µà¤¾à¤°à¥€ समà¥à¤¹à¤¾à¤²à¥‡à¤•à¥‹ थिà¤à¤ । अनिशà¥à¤šà¤¿à¤¤à¤•à¤¾à¤²à¥€à¤¨ बनà¥à¤¦ हडतालले तराई–मधेस ठपà¥à¤ª à¤à¤à¤•à¥‹ दà¥à¤ˆ महिना बितà¥à¤¨ थालेको थियो । लोकतानà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤• विधिबाट निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरिà¤à¤•à¥‹ संविधानलाई जलाउने काम à¤à¤‡à¤°à¤¹à¥‡à¤•à¥‹ थियो । आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨à¤•à¤¾ नाममा ४५ जनाà¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ बढी नागरिक र सà¥à¤°à¤•à¥à¤·à¤¾à¤•à¤°à¥à¤®à¥€à¤•à¥‹ जà¥à¤¯à¤¾à¤¨ गइसकेको थियो । तीन हपà¥à¤¤à¤¾ अगाडिदेखि नाकाबनà¥à¤¦à¥€ थियो र मà¥à¤²à¥à¤• असाधारण सङà¥à¤•à¤Ÿà¤®à¤¾ पà¥à¤—ेको थियो । सवारी साधनमा हालà¥à¤¨ इनà¥à¤§à¤¨ थिà¤à¤¨ । चाडपरà¥à¤µà¤•à¤¾ बेला जनताको चà¥à¤²à¥à¤¹à¥‹ बालà¥à¤¨ मटà¥à¤Ÿà¤¿à¤¤à¥‡à¤² र गà¥à¤¯à¤¾à¤¸ थिà¤à¤¨ । खादà¥à¤¯ पदारà¥à¤¥ र जीवन रकà¥à¤·à¤• औषधिको समेत हाहाकार हà¥à¤à¤¦à¥ˆ थियो । नेपाल–à¤à¤¾à¤°à¤¤ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ इतिहासकै जटिल बिनà¥à¤¦à¥à¤®à¤¾ पà¥à¤—ेको थियो । राहत र पà¥à¤¨à¤°à¥à¤¨à¤¿à¤°à¥à¤®à¤¾à¤£à¤•à¥‹ परà¥à¤–ाइमा रहेका à¤à¥‚कमà¥à¤ªà¤ªà¥€à¤¡à¤¿à¤¤à¤•à¥‹ हकमा कà¥à¤¨à¥ˆ काम हà¥à¤¨ सकेको थिà¤à¤¨ । पà¥à¤¨à¤°à¥à¤¨à¤¿à¤°à¥à¤®à¤¾à¤£ पà¥à¤°à¤¾à¤§à¤¿à¤•à¤°à¤£ विधेयक समेत अलपतà¥à¤° अवसà¥à¤¥à¤¾à¤®à¤¾ थियो । यसà¥à¤¤à¥‹ सङà¥à¤•à¤Ÿà¤²à¤¾à¤ˆ बिरासतमा लिà¤à¤° मैले जिमà¥à¤®à¥‡à¤µà¤¾à¤°à¥€ समà¥à¤¹à¤¾à¤²à¥‡à¤•à¥‹ थिà¤à¤ ।
à¥. तर ती सबै पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤•à¥‚लतालाई चिरà¥à¤¦à¥ˆ जब सामानà¥à¤¯ अवसà¥à¤¥à¤¾à¤®à¤¾ फरà¥à¤•à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ सफलता पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ ग¥à¤¯à¥‹ र जब मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¥‡ नयाठगति लिन सà¥à¤°à¥ ग¥à¤¯à¥‹, तà¥à¤¯à¤¤à¤¿ नै बेला गठबनà¥à¤§à¤¨à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¥ˆà¤¬à¤¾à¤Ÿ समसà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ बलà¥à¤à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ काम सà¥à¤°à¥ हà¥à¤¨ थालà¥à¤¯à¥‹ । वैशाख उतà¥à¤¤à¤°à¤¾à¤°à¥à¤§à¤®à¤¾ अचानक सरकार परिवरà¥à¤¤à¤¨à¤•à¤¾ रहसà¥à¤¯à¤®à¤¯ खेल देखा परे ।
समà¥à¤®à¤¾à¤¨à¤¨à¥€à¤¯ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤ªà¤¤à¤¿à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤¿à¤¤ à¤à¤¾à¤°à¤¤ à¤à¥à¤°à¤®à¤£à¤•à¥‹ पूरà¥à¤µà¤¸à¤¨à¥à¤§à¥à¤¯à¤¾à¤®à¤¾ र सरकारले नयाठआरà¥à¤¥à¤¿à¤• वरà¥à¤·à¤•à¥‹ नीति तथा कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤°à¤® पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरà¥à¤¨à¥‡ तयारी गरिरहेकै बेला à¤à¤• साà¤à¤ अचानक सरकार परिवरà¥à¤¤à¤¨à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤¸à¤¹à¤¿à¤¤ सतà¥à¤¤à¤¾ साà¤à¥‡à¤¦à¤¾à¤° दलका पà¥à¤°à¤®à¥à¤– आउनà¥à¤à¤¯à¥‹ । यो मेरा निमà¥à¤¤à¤¿ अपà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¤¾à¤¸à¤¿à¤¤ मातà¥à¤°à¥ˆ होइन, अकलà¥à¤ªà¤¨à¥€à¤¯ र दà¥à¤ƒà¤–द विषय थियो । दलहरू आफà¥à¤¨à¤¾ बारेमा निरà¥à¤£à¤¯ लिन सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤° छनॠ। तर सहकारà¥à¤¯ गरिरहà¤à¤¦à¤¾ र तà¥à¤¯à¤¸à¤¬à¤¾à¤Ÿ अलग हà¥à¤à¤¦à¤¾ पनि निशà¥à¤šà¤¿à¤¤ मूलà¥à¤¯à¤®à¤¾à¤¨à¥à¤¯à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ अवलमà¥à¤¬à¤¨ गरिà¤à¤¨ à¤à¤¨à¥‡ र दलहरूबीचको समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤²à¤¾à¤ˆ सौदाबाजी, धोखाधडी र छिरà¥à¤•à¥‡ दाउको विषय बनाइयो à¤à¤¨à¥‡ तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¥‡ समसà¥à¤¯à¤¾ सिरà¥à¤œà¤¨à¤¾ गरà¥à¤› । समà¥à¤à¤µ à¤à¤à¤¸à¤®à¥à¤® यही सरकारलाई राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सहमतिको सà¥à¤µà¤°à¥‚प दिने र हà¥à¤¨ नसके à¤à¤œà¥‡à¤£à¥à¤¡à¤¾à¤®à¤¾ सहमति कायम गरà¥à¤¨ पà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤¸ गरà¥à¤¦à¥ˆ गठबनà¥à¤§à¤¨à¤²à¤¾à¤ˆ आगामी निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¨à¤¸à¤®à¥à¤® सà¥à¤¦à¥ƒà¤¢ गरà¥à¤¦à¥ˆ लैजाने सहमति विपरीत अपà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¤¾à¤¸à¤¿à¤¤ रूपमा आà¤à¤•à¥‹ यसà¥à¤¤à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ सरà¥à¤µà¤¥à¤¾ अनà¥à¤šà¤¿à¤¤ थियो ।
हामीले ९ बà¥à¤à¤¦à¥‡ सहमतिका माधà¥à¤¯à¤®à¤¬à¤¾à¤Ÿ ततà¥à¤•à¤¾à¤²à¤¿à¤• समाधान त खोजà¥à¤¯à¥Œà¤, तर आज सà¥à¤ªà¤·à¥à¤Ÿ हà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤›– साथीहरूको मनशाय बेगà¥à¤²à¥ˆ रहेछ ।
८. मैले ठानेको थिà¤à¤– यसपछि सरकारलाई अठपà¥à¤°à¤à¤¾à¤µà¤•à¤¾à¤°à¥€ ढङà¥à¤—ले अगाडि बढाउन सहयातà¥à¤°à¥€ दलहरूबाट उचà¥à¤šà¤¸à¥à¤¤à¤°à¤•à¥‹ सहयोग पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ हà¥à¤¨à¥à¤› । तर बेगà¥à¤²à¥ˆ सà¥à¤¥à¤¿à¤¤à¤¿ देखा परे । बजेटपछि सरकार परिवरà¥à¤¤à¤¨ हà¥à¤¨à¥à¤› à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ नियोजित हलà¥à¤²à¤¾à¤¹à¤°à¥‚ चलाà¤à¤° सरकारको पà¥à¤°à¤à¤¾à¤µà¤•à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾ र निरà¥à¤£à¤¯ पà¥à¤°à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ असर पारà¥à¤¨à¥‡ काम à¤à¤‡à¤°à¤¹à¥‡ ।
जनताले अधिक चासो राखà¥à¤¨à¥‡ गरेको शानà¥à¤¤à¤¿à¤¸à¥à¤°à¤•à¥à¤·à¤¾ र आपूरà¥à¤¤à¤¿à¤¸à¤à¤— समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤¿à¤¤ मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¾à¤²à¤¯à¤¹à¤°à¥‚ माओवादीकै जिमà¥à¤®à¤¾à¤®à¤¾ थिठ। यी विषयमा वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¤• गà¥à¤¨à¤¾à¤¸à¥‹ आउन थालेपछि जनअपेकà¥à¤·à¤¾ अनà¥à¤¸à¤¾à¤° सà¥à¤§à¤¾à¤° गरà¥à¤¨ या त समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤¿à¤¤ पारà¥à¤Ÿà¥€à¤²à¥‡ कदम चालà¥à¤¨à¥ प¥à¤¯à¥‹ अनà¥à¤¯à¤¥à¤¾ मैले कदम चालà¥à¤¨à¥ परà¥à¤¨à¥‡ हà¥à¤¨à¥à¤› à¤à¤¨à¥‡à¤ । कतिपय नेता÷कारà¥à¤¯à¤•à¤°à¥à¤¤à¤¾à¤¹à¤°à¥‚ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤ªà¤•à¥à¤·à¥€à¤•à¤¾ रूपमा सरकारको आलोचनामा उतà¥à¤°à¤¿à¤ । मैले नेताहरूलाई बोलाà¤à¤° बारमà¥à¤¬à¤¾à¤° आगà¥à¤°à¤¹ गरेख सहयातà¥à¤°à¤¾ इमानà¥à¤¦à¤¾à¤°à¥€à¤²à¥‡ चलà¥à¤› । यदि à¤à¤œà¥‡à¤£à¥à¤¡à¤¾, उदà¥à¤¦à¥‡à¤¶à¥à¤¯ र पà¥à¤°à¤¾à¤¥à¤®à¤¿à¤•à¤¤à¤¾ à¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨à¥ˆ छनॠà¤à¤¨à¥‡ बरॠआ–आफà¥à¤¨à¥‹ बाटो रोजौà¤, तर संयà¥à¤•à¥à¤¤ सरकारमा बसेर तà¥à¤¯à¤¸à¤•à¥ˆ जरा काटà¥à¤¨à¥‡ काम नगरौंठ। सदनको ठूलो दलले राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सहमतिको सरकार असमà¥à¤à¤µ छ à¤à¤¨à¥‡à¤° ढोका बनà¥à¤¦ गरिसकेको अवसà¥à¤¥à¤¾à¤®à¤¾ निशà¥à¤šà¤¿à¤¤ मिसन बोकेर गठन à¤à¤à¤•à¥‹ यस à¤à¤•à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ नतोडà¥à¤¨ मैले बारमà¥à¤¬à¤¾à¤° आगà¥à¤°à¤¹ गरेठ। कà¥à¤¨à¥ˆ समसà¥à¤¯à¤¾ à¤à¤ उचà¥à¤šà¤¸à¥à¤¤à¤°à¥€à¤¯ राजनीतिक समितिमा छलफल गरेर समाधान खोजà¥à¤¨à¥‡ दायितà¥à¤µ उहाà¤à¤¹à¤°à¥‚को थियो । तर à¤à¤•à¤ªà¤Ÿà¤• पनि तà¥à¤¯à¤¸à¤•à¥‹ बैठक नबसी, अचानक र रहसà¥à¤¯à¤ªà¥‚रà¥à¤£ ढङà¥à¤—ले सरकारबाट फिरà¥à¤¤à¤¾ हà¥à¤¨à¥‡ र सरकारविरà¥à¤¦à¥à¤§ अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ राखà¥à¤¨à¥‡ काम à¤à¤¯à¥‹ । लोकतनà¥à¤¤à¥à¤°à¤®à¤¾ सरकार परिवरà¥à¤¤à¤¨ सामानà¥à¤¯ विषय हो । तर मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ नै नोकà¥à¤¸à¤¾à¤¨ प॥याउà¤à¤¨à¥‡ गरी बिना औचितà¥à¤¯ सरकार परिवरà¥à¤¤à¤¨à¤•à¥‹ खेलमा लागà¥à¤¨à¥, तà¥à¤¯à¥‹ पनि धोखाधडी र छापामार शैलीमा– कसरी उपयà¥à¤•à¥à¤¤ हà¥à¤¨à¤¸à¤•à¥à¤›?
९. असà¥à¤¤à¤¿ अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरà¥à¤¦à¤¾ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤• माननीयले टिपà¥à¤ªà¤£à¥€ गरà¥à¤¨à¥à¤à¤¯à¥‹– मलाई पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤²à¥‡ कि तपाइठकदम चालà¥à¤¨à¥à¤¸à¥ कि म चालà¥à¤¨ बाधà¥à¤¯ हà¥à¤¨à¥à¤›à¥ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥à¤à¤¯à¥‹, उहाà¤à¤²à¥‡ हामीलाई सरकारबाट छिटो गइदिठहà¥à¤¨à¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ जसà¥à¤¤à¥‹ वà¥à¤¯à¤µà¤¹à¤¾à¤° गरà¥à¤¨à¥à¤à¤¯à¥‹ । संसदमा रहेको à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ ठूलो दलले ‘लोकतनà¥à¤¤à¥à¤°à¤®à¤¾ दà¥à¤ˆ ठूला दलहरà¥à¤®à¤¿à¤¸à¤¿à¤à¤° सरकार बनाउन नहà¥à¤¨à¥‡’ à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ सशकà¥à¤¤ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤ªà¤•à¥à¤·à¤¾ हà¥à¤¨à¥à¤ªà¤°à¥à¤¨à¥‡ ‘सिदà¥à¤§à¤¾à¤¨à¥à¤¤’ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरेपछि विà¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ दलहरॠजोडी जोडी सरकार निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरà¥à¤¨ बाधà¥à¤¯ मलाई, तेसà¥à¤°à¥‹ ठूलो दल गइहालोसॠà¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ सोचà¥à¤¨ किन पथà¥à¤°à¥à¤¯à¥‹ ? असà¥à¤¤à¤¿ यो सदनमा अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤• माननीयको मनà¥à¤¤à¤µà¥à¤¯ सà¥à¤¨à¥‡à¤ªà¤›à¤¿ लागà¥à¤¯à¥‹– सरकारपà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤•à¥‹ अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸ कामको कारणले हैन रहेछ, ‘मन फाटेको, चितà¥à¤¤ काटिà¤à¤•à¥‹’ कारणले पो रहेछ । मेरा मितà¥à¤°à¤•à¥‹ चà¥à¤¯à¤¾à¤¤à¤¿à¤à¤•à¥‹ मन सकेसमà¥à¤® तà¥à¤¨à¥à¤¨ र सिउने पà¥à¤°à¤¯à¤¤à¥à¤¨ मबाट म इमानà¥à¤¦à¤¾à¤°à¤¿à¤¤à¤¾à¤¸à¤¾à¤¥ à¤à¤à¤•à¤¾ हà¥à¤¨à¥ । यसकालागि मैले à¤à¤•à¤² र सामूहिक धेरै रात साà¤à¤ बिताà¤à¤•à¥‹ छॠ। यता सियो उता तà¥à¤°à¥à¤•à¥à¤• चà¥à¤¯à¤¾à¤¤à¤¿à¤¨à¥‡,उता तà¥à¤¨à¥à¤¯à¥‹ यता तिरिकà¥à¤• गरà¥à¤¨à¥‡à¤¬à¤¾à¤Ÿ थोरै हैरान पनि à¤à¤à¤•à¥‹ हà¥à¤ । कदम कदममा अवरोध सिरà¥à¤œà¤¨ गरà¥à¤¨à¥‡ र सरकारलाई पà¥à¤°à¤à¤¾à¤µà¤•à¤¾à¤°à¥€ ढङà¥à¤—ले काम गरà¥à¤¨à¥ˆ नदिने साथीहरà¥à¤•à¥‹ शैलीबाट वाकà¥à¤•–दिकà¥à¤• à¤à¤¨à¥‡ à¤à¤à¤•à¥ˆ हà¥à¤ । मैले जे à¤à¤¨à¥‡à¤, à¤à¤¨à¥‡à¤•à¥‹ कà¥à¤°à¤¾à¤®à¤¾ म आज पनि सà¥à¤ªà¤·à¥à¤Ÿ छॠ। à¤à¤• माघले जाडो जाà¤à¤¦à¥ˆà¤¨ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ उखान नै छ ।
१०. दलहरूबीचको सहकारà¥à¤¯ पारसà¥à¤ªà¤°à¤¿à¤• विशà¥à¤µà¤¾à¤¸, समà¤à¤¦à¤¾à¤°à¥€ र पारदरà¥à¤¶à¤¿à¤¤à¤¾à¤²à¥‡ चलà¥à¤¨à¥‡ हो ।
सरकार सञà¥à¤šà¤¾à¤²à¤¨ सहकारà¥à¤¯à¤•à¥‹ संसà¥à¤•à¥ƒà¤¤à¤¿ अनà¥à¤°à¥‚प होसॠर सतà¥à¤¤à¤¾à¤°à¥à¤¢ दलहरूबीच निरनà¥à¤¤à¤° समà¤à¤¦à¤¾à¤°à¥€ कायम होसॠà¤à¤¨à¥‡à¤° हामीले उचà¥à¤šà¤¸à¥à¤¤à¤°à¥€à¤¯ राजनीतिक समिति गठन गरेका थियौठ। कà¥à¤¨à¥ˆ असमà¤à¤¦à¤¾à¤°à¥€ à¤à¤ तà¥à¤¯à¤¹à¤¾à¤ छलफल गरà¥à¤¨à¥‡, समसà¥à¤¯à¤¾ à¤à¤ तà¥à¤¯à¤¹à¥€à¤à¤¬à¤¾à¤Ÿ समाधान खोजà¥à¤¨à¥‡, अनà¥à¤¯ दलहरूको पनि सहयोग लिने र अनà¥à¤¤à¤¿à¤® निरà¥à¤£à¤¯ गरà¥à¤¨à¥‡ थलो तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤²à¤¾à¤ˆ बनाइने अपेकà¥à¤·à¤¾ मैले गरेको थिà¤à¤ । तर यतà¥à¤¤à¤¿ ठूलो निरà¥à¤£à¤¯ लिà¤à¤¦à¤¾ उकà¥à¤¤ समितिको à¤à¤•à¤ªà¤Ÿà¤• पनि बैठक नबसà¥à¤¨à¥ र पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤²à¤¾à¤ˆ नà¥à¤¯à¥‚नतम जानकारी पनि नदिई हिजोसमà¥à¤® आफै समà¥à¤®à¤¿à¤²à¤¿à¤¤ सरकारको विरà¥à¤¦à¥à¤§ अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरà¥à¤¨à¥ राजनीतिक रूपमा कति सङà¥à¤—तिपूरà¥à¤£ छ र यसले नेपाली राजनीतिलाई कति पà¥à¤°à¤¦à¥‚षित गरà¥à¤›, मैले à¤à¤¨à¤¿à¤°à¤¹à¤¨à¥ परà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ । म असà¥à¤¤à¤¿ à¤à¤•à¤œà¤¨à¤¾ माननीयले सदनमा उठाउनà¥à¤à¤à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¶à¥à¤¨ दोहो¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨ चाहनà¥à¤›à¥– ‘सरकार सञà¥à¤šà¤¾à¤²à¤¨ गरà¥à¤¨ गठित उचà¥à¤šà¤¸à¥à¤¤à¤°à¥€à¤¯ राजनीतिक समितिका संयोजक र सरकार विरà¥à¤¦à¥à¤§ अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ लà¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ माननीयजà¥à¤¯à¥‚ à¤à¤‰à¤Ÿà¥ˆ हो ?
११. अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरà¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤• माननीयले à¤à¤¨à¥à¤¨à¥à¤à¤¯à¥‹– राजनीति संà¤à¤¾à¤µà¤¨à¤¾à¤•à¥‹ खेल हो । अवशà¥à¤¯ पनि राजनीति संà¤à¤¾à¤µà¤¨à¤¾à¤•à¥‹ खेल हो । तर अरॠखेलजसà¥à¤¤à¥ˆ राजनीतिक खेलका पनि निशà¥à¤šà¤¿à¤¤ मरà¥à¤¯à¤¾à¤¦à¤¾ हà¥à¤¨à¥à¤›à¤¨à¥ । नियमहरू हà¥à¤¨à¥à¤›à¤¨à¥ । ती मरà¥à¤¯à¤¾à¤¦à¤¾à¤¹à¤°à¥‚लाई उलà¥à¤²à¤™à¥à¤˜à¤¨ गरà¥à¤¦à¥ˆ गइयो à¤à¤¨à¥‡ राजनीति राजनीति रहà¤à¤¦à¥ˆà¤¨, तà¥à¤¯à¥‹ फोहरी खेलमा रूपानà¥à¤¤à¤°à¤¿à¤¤ हà¥à¤¨à¥à¤› । वागमती आफैà¤à¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤¦à¥‚षित हà¥à¤¨à¥‡ होइन समà¥à¤®à¤¾à¤¨à¤¨à¥€à¤¯ सà¤à¤¾à¤®à¥à¤–जà¥à¤¯à¥‚ । यसलाई पà¥à¤°à¤¦à¥‚षित मानà¥à¤›à¥‡à¤²à¥‡ नै बनाउà¤à¤›à¤¨à¥ । संसदॠर संसदीय खेल पनि आफैठफोहरी हà¥à¤¨à¥‡ होइन । संलगà¥à¤¨ खेलाडीहरà¥à¤²à¥‡ फोहर गरेमा हà¥à¤¨à¥‡ हो ।
कहिले वारी किनारा र कहिले पारी किनारा गरेर राजनीतिलाई दाउपेचको विषय मातà¥à¤°à¥ˆ बनाउने र निजी सà¥à¤µà¤¾à¤°à¥à¤¥à¤•à¥‹ विषय बनाउने à¤à¤¨à¥‡ तà¥à¤¯à¥‹ चरम अवसरवादमा परिणात हà¥à¤¨à¥à¤› । अठयसà¥à¤¤à¥‹ अवसरवादमा आफू अà¤à¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤ हà¥à¤à¤¦à¥ˆ गरेकोमा गौरव गरà¥à¤¨à¥‡ जसà¥à¤¤à¥‹ बिडमà¥à¤¬à¤¨à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ त म अठकसरी चितà¥à¤°à¤£ गरौठ?
१२. सà¤à¤¾à¤®à¥à¤– महोदय, आशà¥à¤šà¤°à¥à¤¯ लागà¥à¤›, यी सबै गतिविधिलाई राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सहमति निरà¥à¤®à¤¾à¤£à¤•à¤¾ निमà¥à¤¤à¤¿ à¤à¤¨à¥‡à¤° उचित ठह¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨ खोजिà¤à¤¦à¥ˆà¤› ! इतिहासकै कठिनतम कालखणà¥à¤¡à¤®à¤¾ देशलाई नेतृतà¥à¤µ गरिरहेको सरकारलाई हटाउन रहसà¥à¤¯à¤ªà¥‚रà¥à¤£ ढङà¥à¤—ले अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ लà¥à¤¯à¤¾à¤à¤°, जिमà¥à¤®à¥‡à¤µà¤¾à¤° पारà¥à¤Ÿà¥€ र तà¥à¤¯à¤¸à¤•à¥‹ नेतृतà¥à¤µà¤•à¥‹ निषà¥à¤ ामाथि हिलो छà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¥‡à¤° कसà¥à¤¤à¥‹ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सहमति ? कोपिला लागेको बोट निमोठेर फल जमà¥à¤®à¤¾ गरà¥à¤¨à¥‡ यो कसà¥à¤¤à¥‹ दाबी ? अà¤à¤•à¥à¤°à¤¾à¤‰à¤¨ थालेको धानखेतीमा डोजर लगाà¤à¤° मङà¥à¤¸à¤¿à¤°à¤®à¤¾ बाली सà¥à¤¯à¤¾à¤¹à¤¾à¤°à¥à¤¨à¥‡ यो कसà¥à¤¤à¥‹ घोषणा ? मेरो विनमà¥à¤° आगà¥à¤°à¤¹ छ– कृपया नजर à¤à¤•à¤¾à¤¤à¤¿à¤°, निशाना अरà¥à¤•à¥ˆà¤¤à¤¿à¤° जसà¥à¤¤à¥‹ à¤à¥‚मिका नखेलौठ।
१३. गà¤à¤•à¤¾ नौ महिना हामीले कसरी काम ग¥à¤¯à¥Œà¤ र आज मà¥à¤²à¥à¤• कहाठआइपà¥à¤—ेको छ– छरà¥à¤²à¤™à¥à¤— छ । किताबको खà¥à¤²à¥à¤²à¤¾à¤ªà¤¾à¤¨à¤¾ जसà¥à¤¤à¥‹ रहेको सरकारका कामकारà¥à¤¬à¤¾à¤¹à¥€à¤•à¥‹ विसà¥à¤¤à¤¾à¤°à¤ªà¥‚रà¥à¤µà¤• चरà¥à¤šà¤¾ गरेर यहाà¤à¤¹à¤°à¥‚को लामो समय लिन चाहनà¥à¤¨à¤ ।
तराई–मधेसको आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨ सामà¥à¤¯ à¤à¤à¤•à¥‹ छ । केही दल या नेताहरूका असनà¥à¤¤à¥à¤·à¥à¤Ÿà¤¿ छ । तर तà¥à¤¯à¥‹ असनà¥à¤¤à¥à¤·à¥à¤Ÿà¤¿ तराईवासी मधेसीहरà¥à¤•à¥‹ बृहतà¥à¤¤à¤° हितका निमà¥à¤¤à¤¿ हà¥à¤¨à¥ कि कà¥à¤¨à¥ˆ दल विशेषलाई सरकारमा प॥याउन र कसैलाई रोकà¥à¤¨à¤•à¤¾ लागि ? समयले बताउने नै छ ।
समसà¥à¤¯à¤¾ समाधानका लागि संविधानका दà¥à¤ˆà¤µà¤Ÿà¤¾ धारामा संशोधन गरिà¤à¤•à¥‹ छ ।
अघोषित नाकाबनà¥à¤¦à¥€ गà¤à¤•à¥‹ माघ महिनामै अनà¥à¤¤à¥à¤¯ गरिà¤à¤•à¥‹ छ ।
करिब दà¥à¤ˆ लाख ६५ हजार à¤à¥‚कमà¥à¤ªà¤ªà¥€à¤¡à¤¿à¤¤à¤¸à¤à¤— अनà¥à¤¦à¤¾à¤¨ समà¥à¤à¥Œà¤¤à¤¾ à¤à¤à¤•à¥‹ छ ।
नेपालको शिरलाई माथि उठाउà¤à¤¦à¥ˆ सारà¥à¤µà¤à¥Œà¤®à¤¸à¤¤à¥à¤¤à¤¾, सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¤à¤¾ र राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सà¥à¤µà¤¾à¤à¥€à¤®à¤¾à¤¨à¤•à¥‹ वासà¥à¤¤à¤µà¤¿à¤• अà¤à¥à¤¯à¤¾à¤¸ सà¥à¤°à¥ à¤à¤à¤•à¥‹ छ । सारà¥à¤µà¤à¥Œà¤®à¤¿à¤• समानतामाथि आधारित नेपालको नयाठअनà¥à¤¤à¤°à¥à¤°à¤¾à¤·à¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤²à¤¾à¤ˆ अगाडि बढाइà¤à¤•à¥‹ छ ।
सशसà¥à¤¤à¥à¤° दà¥à¤µà¤¨à¥à¤¦à¥à¤µ, राजनीतिक असà¥à¤¥à¤¿à¤°à¤¤à¤¾, सतà¥à¤¤à¤¾à¤•à¥‹ खेल र पहिचानको राजनीतिका नाममा ओà¤à¥‡à¤²à¤®à¤¾ परेको मà¥à¤²à¥à¤•à¤•à¥‹ आरà¥à¤¥à¤¿à¤• समृदà¥à¤§à¤¿ र विकासका सपनाले नयाठआकार लिन थालेका छनॠ।
नेपाली जनतामा, राजनीतिपà¥à¤°à¤¤à¤¿ निरपेकà¥à¤·à¤à¤¾à¤µ राखà¥à¤¨à¥‡ यà¥à¤µà¤¾ र नयाठपà¥à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ हामà¥à¤°à¥‹ नेपाल अà¤à¥ˆ रामà¥à¤°à¥‹ नेपाल समà¥à¤à¤µ छ र यो काम हामी आफैठगरà¥à¤¨ सकà¥à¤›à¥Œà¤ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ नयाठविशà¥à¤µà¤¾à¤¸ र à¤à¤°à¥‹à¤¸à¤¾ जागृत à¤à¤à¤•à¥‹ छ ।
संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨à¤•à¥‹ ठोस मारà¥à¤—चितà¥à¤° अगाडि सारेर काम अगाडि बढेका छनॠ।
१४. मलाई आशà¥à¤šà¤°à¥à¤¯ लागेको छ– आम जनताको नजरमा जे उपलबà¥à¤§à¤¿ ठहरिà¤à¤•à¤¾ छनॠर सरकारले धनà¥à¤¯à¤µà¤¾à¤¦ पाà¤à¤•à¥‹ छ– हामà¥à¤°à¤¾ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤ªà¤•à¥à¤·à¥€ र हिजोसमà¥à¤®à¤•à¤¾ सहयातà¥à¤°à¥€ मितà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚को आà¤à¤–ामा तिनै कà¥à¤°à¤¾ सरकारको असफलता बनेका छनॠ।
१५. संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨à¤•à¤¾ मà¥à¤–à¥à¤¯ कारà¥à¤¯à¤¹à¤°à¥‚ हà¥à¤¨à¥– संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨à¤•à¤¾ लागि आवशà¥à¤¯à¤• परà¥à¤¨à¥‡ नयाठकानà¥à¤¨à¤•à¥‹ तरà¥à¤œà¥à¤®à¤¾ र संविधानसà¤à¤— मेल नखाने पà¥à¤°à¤¾à¤¨à¤¾ कानà¥à¤¨à¤¹à¤°à¥‚को संशोधन । पà¥à¤°à¤¦à¥‡à¤¶à¤¹à¤°à¥‚को सीमाङà¥à¤•à¤¨à¤®à¤¾ रहेको समसà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ संवोधन र सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¥€à¤¯ तहहरूको पà¥à¤¨à¤°à¥à¤¸à¤‚रचना । अनि, संविधानले तोकेको २०à¥à¥ª माघको समयसीमाà¤à¤¿à¤¤à¥à¤° तीनवटै तहको निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¨ गरà¥à¤¨à¥‡ तयारी ।
१६. संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨à¤•à¤¾ लागि आवशà¥à¤¯à¤• परà¥à¤¨à¥‡ १३८ वटा विषयसà¤à¤— समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤¿à¤¤ कानà¥à¤¨à¤¹à¤°à¥‚को तरà¥à¤œà¥à¤®à¤¾ तीवà¥à¤° गतिमा अगाडि बढेको छ । केही नेपाल à¤à¤¨ संशोधन गरà¥à¤¨à¥‡ विधेययक मारà¥à¤«à¤¤ १९३ बटा कानून संशोधन गरेपछि पà¥à¤°à¤¾à¤¥à¤®à¤¿à¤•à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ राखिà¤à¤•à¥‹ ६० कानून मधà¥à¤¯à¥‡ ३ वटा पारित à¤à¤‡à¤¸à¤•à¥‡à¤•à¤¾ छनॠ।
आठवटा विधेयक संसदमा पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ à¤à¤à¤•à¤¾ छनà¥, आठवटा विधेयकलाई मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤ªà¤°à¤¿à¤·à¤¦à¥à¤¬à¤¾à¤Ÿ सैदà¥à¤§à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¤¿à¤• सहमति दिà¤à¤•à¥‹ छ, पाà¤à¤šà¤µà¤Ÿà¤¾ विधेयक सैदà¥à¤§à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¤¿à¤• सहमतिको लागि मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤ªà¤°à¤¿à¤·à¤¦à¥à¤®à¤¾ विचाराधीन छनॠ। आठवटा विधेयक कानà¥à¤¨ मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¾à¤²à¤¯à¤¬à¤¾à¤Ÿ सैदà¥à¤§à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¤¿à¤• सहमति पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ गरी मसà¥à¤¯à¥Œà¤¦à¤¾ तयार à¤à¤à¤•à¥‹ छ, कानून मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¾à¤²à¤¯à¤¬à¤¾à¤Ÿ सहमति पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ à¤à¤ˆ बीस विधेयक मसà¥à¤¯à¥Œà¤¦à¤¾à¤•à¥‹ कà¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ छनॠ। सरकारले आगामी मङà¥à¤¸à¤¿à¤°à¤®à¤¾ सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¥€à¤¯ तह, २०à¥à¥ª वैशाखमा पà¥à¤°à¤¾à¤¦à¥‡à¤¶à¤¿à¤• तह र २०à¥à¥ª मङà¥à¤¸à¤¿à¤°à¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¨à¤¿à¤§à¤¿à¤¸à¤à¤¾à¤•à¥‹ निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¨ गरà¥à¤¨à¥‡ गरी कारà¥à¤¯à¤¯à¥‹à¤œà¤¨à¤¾ पारित गरेर सारà¥à¤µà¤à¥Œà¤® संसदमा पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरिसकेको छ । सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¥€à¤¯ तहको पà¥à¤¨à¤¸à¤‚रचनाका लागि आयोग बनेर तीवà¥à¤° गतिमा काम गरिरहेको छ र केही समयà¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¥ˆ तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¥‡ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤µà¥‡à¤¦à¤¨ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरà¥à¤¨à¥‡à¤› ।
समà¥à¤®à¤¾à¤¨à¤¨à¥€à¤¯ सà¤à¤¾à¤®à¥à¤– मारà¥à¤«à¤¤ सिङà¥à¤—ो सदनलाई साकà¥à¤·à¥€ राखेर पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤ªà¤•à¥à¤·à¥€ साथीहरूलाई सोधà¥à¤¨ चाहनà¥à¤›à¥– सरकारले यी विषयमा कहाà¤à¤¨à¤¿à¤° गलà¥à¤¤à¥€ ग¥à¤¯à¥‹ र अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरà¥à¤¨à¥à¤ª¥à¤¯à¥‹ ? संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨à¤®à¤¾ सरकार असफल à¤à¤¯à¥‹ à¤à¤¨à¥‡à¤° लगाइà¤à¤•à¥‹ आरोपको आधार के हो ?
१à¥. पà¥à¤°à¤¦à¥‡à¤¶à¤•à¥‹ सीमाङà¥à¤•à¤¨à¤®à¤¾ रहेका समसà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ समà¥à¤¬à¥‹à¤§à¤¨ गरà¥à¤¨ उचà¥à¤šà¤¸à¥à¤¤à¤°à¥€à¤¯ राजनीतिक समिति गठन à¤à¤à¤•à¥‹ छ । तà¥à¤¯à¤¸à¤•à¥‹ कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤¾à¤§à¤¿à¤•à¤¾à¤°à¤®à¤¾ रहेको सामानà¥à¤¯ विवाद टà¥à¤™à¥à¤—à¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ ततà¥à¤ªà¤°à¤¤à¤¾ देखाà¤à¤•à¥‹ à¤à¤ र वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿ विशेषपà¥à¤°à¤¤à¤¿ कà¥à¤¨à¥ˆ आगà¥à¤°à¤¹ नरहेको à¤à¤ आजà¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ ५ महिना अगावै समितिले पूरà¥à¤£à¤¤à¤¾ पाउने थियो । यतिञà¥à¤œà¥‡à¤² त सायद समसà¥à¤¯à¤¾à¤•à¥‹ समाधान पनि à¤à¤‡à¤¸à¤•à¥à¤¨à¥‡ थियो । तर कहिले पतà¥à¤°à¤¾à¤šà¤¾à¤°à¤•à¥‹ à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤®à¤¾ अरà¥à¤˜à¥‡à¤²à¥à¤¯à¤¾à¤‡à¤ गरेर, कहिले मोरà¥à¤šà¤¾ कि गठबनà¥à¤§à¤¨à¤•à¥‹ किचलो à¤à¤¿à¤•à¥‡à¤° मधेस–केनà¥à¤¦à¥à¤°à¤¿à¤¤ दलहरूले वारà¥à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ निरनà¥à¤¤à¤° उपेकà¥à¤·à¤¾ गरिरहेको यथारà¥à¤¥ सबैसामॠछरà¥à¤²à¤™à¥à¤— छ । यससमà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤®à¥à¤– पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤ªà¤•à¥à¤·à¥€ दलले पà¥à¤°à¤¦à¤°à¥à¤¶à¤¨ गरेको विरोधाà¤à¤¾à¤·à¤ªà¥‚रà¥à¤£ à¤à¥‚मिका पनि सà¥à¤®à¤°à¤£à¥€à¤¯ छ ।
मेरो पà¥à¤°à¤¶à¥à¤¨ छ– पूरà¥à¤µà¤µà¤°à¥à¤¤à¥€ सरकारले पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरेर अलपतà¥à¤° छाडेको संविधान संशोधन पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤²à¤¾à¤ˆ सà¥à¤§à¤¾à¤°à¤¸à¤¹à¤¿à¤¤ पारित गराउनॠर आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨à¤²à¤¾à¤ˆ सामà¥à¤¯ पारà¥à¤¨à¥ पनि यो सरकारको असफलता हो ?
१८. सà¤à¤¾à¤®à¥à¤– महोदय !
मैले आरमà¥à¤à¤¦à¥‡à¤–ि नै संविधान निरà¥à¤®à¤¾à¤£ र कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨à¤•à¤¾ लागि मà¥à¤–à¥à¤¯ दलहरू सहमतिकासाथ अगाडि बढà¥à¤¨à¥à¤ªà¤°à¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤¾ उठाउà¤à¤¦à¥ˆ आà¤à¤•à¥‹ छॠ। सात सालदेखि सतà¥à¤¤à¤°à¥€à¤¸à¤¾à¤²à¤¸à¤®à¥à¤®à¤•à¤¾ अनà¥à¤à¤µà¤•à¤¾ आधारमा हामीले यसà¥à¤¤à¥‹ निषà¥à¤•à¤°à¥à¤· निकालेका हौठ। यही मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾à¤•à¤¾ आधारमा हामीले सà¥à¤µ सà¥à¤¶à¥€à¤² कोइराला नेतृतà¥à¤µà¤•à¥‹ सरकारलाई निशरà¥à¤¤ सहयोग गरेका हौख बीस महिनाà¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ बढी । तर संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨ गरà¥à¤¨à¥‡ बेलामा को विचलित à¤à¤¯à¥‹ पूरà¥à¤µ सहमतिबाट ? तà¥à¤¯à¤¸à¤ªà¤›à¤¿ पनि धेरै पà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤¸ गरियो– सके सरकारमा सहमति गरौठनà¤à¤ à¤à¤œà¥‡à¤£à¥à¤¡à¤¾à¤®à¤¾ à¤à¤ पनि समà¤à¤¦à¤¾à¤°à¥€ गरौठ। तर दà¥à¤ˆ ठूला पारà¥à¤Ÿà¥€à¤®à¤§à¥à¤¯à¥‡ à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ सरकार बाहिर बसà¥à¤¨à¥ˆ परà¥à¤› à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ कथित सिदà¥à¤§à¤¾à¤¨à¥à¤¤ निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरेरसहमतिको यातà¥à¤°à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ निरनà¥à¤¤à¤° अवरोध गरियो । यसको दोष पनि वरà¥à¤¤à¤®à¤¾à¤¨ सरकारलाई नै किन ?
१९. म पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€ बनà¥à¤¨à¥à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ अगावै नेपाल–à¤à¤¾à¤°à¤¤ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ इतिहासकै चिसो बिनà¥à¤¦à¥à¤®à¤¾ पà¥à¤—ेको थियो । नाकाबनà¥à¤¦à¥€ जसà¥à¤¤à¥‹ अकलà¥à¤ªà¤¨à¥€à¤¯ अवसà¥à¤¥à¤¾ थियो । कूटनीतिक, राजनीतिक र जनसà¥à¤¤à¤°à¤•à¤¾ पà¥à¤°à¤¯à¤¤à¥à¤¨à¤¦à¥à¤µà¤¾à¤°à¤¾ तà¥à¤¯à¥‹ अवसà¥à¤¥à¤¾ अनà¥à¤¤à¥à¤¯ à¤à¤à¤•à¥‹ छ । आफà¥à¤¨à¥‹ राजकीय à¤à¥à¤°à¤®à¤£à¤•à¤¾ कà¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ मैले गरेका सहमति, समà¥à¤à¥Œà¤¤à¤¾, संवाद, अनà¥à¤¤à¤°à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾ र समà¥à¤¬à¥‹à¤§à¤¨à¤²à¥‡ तिकà¥à¤¤à¤¤à¤¾à¤¹à¤°à¥‚ मूलतः समापà¥à¤¤ à¤à¤à¤•à¤¾ छनॠ। तà¥à¤¯à¥‹ नौ महिने सरकारको पालामा पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤¿à¤¤ नेपाल–à¤à¤¾à¤°à¤¤ मैतà¥à¤°à¥€ सनà¥à¤§à¤¿à¤•à¥‹ पà¥à¤¨à¤°à¤¾à¤µà¤²à¥‹à¤•à¤¨, यो नौ महिनाको अवधिमा पà¥à¤°à¤µà¥à¤¦à¥à¤§ वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤¹à¤°à¥à¤•à¥‹ समूह गठन गरी तà¥à¤¯à¤¸à¤•à¥‹ पहिलो बैठक काठमाडौंमा समà¥à¤ªà¤¨à¥à¤¨ à¤à¤à¤•à¥‹ छ । बैठकले विगतका सनà¥à¤§à¥€à¤¹à¤°à¥‚को पà¥à¤¨à¤°à¤¾à¤µà¤²à¥‹à¤•à¤¨ गरà¥à¤¦à¥ˆ नयाठसमà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤•à¤¾ आधार निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरà¥à¤¨à¥‡ विषयमा ठोस काम अगाडि बढाà¤à¤•à¥‹ छ । दà¥à¤ˆ मà¥à¤²à¥à¤• बीच विà¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨à¤¦à¥à¤µà¤¿–पकà¥à¤·à¥€à¤¯ संयनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚का बैठक बसेका छनॠर पञà¥à¤šà¥‡à¤¶à¥à¤µà¤° लगायत बरà¥à¤·à¥Œà¤¦à¥‡à¤–ि थाà¤à¤¤à¥€ रहेका विषय अगाडि बढà¥à¤¦à¥ˆà¤›à¤¨à¥ । विशाखापतà¥à¤¤à¤¨à¤® बनà¥à¤¦à¤°à¤—ाहबाट नेपालको वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¤¾à¤°à¤¿à¤• र पारवहन सà¥à¤µà¤¿à¤§à¤¾à¤•à¥‹ विधिवतॠआरमà¥à¤ à¤à¤à¤•à¥‹ छ ।
२०. सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤° र सारà¥à¤µà¤à¥Œà¤® राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤•à¥‹ हैसियतले सबै मितà¥à¤° राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚सà¤à¤— र विशेष गरी छिमेकीहरूसà¤à¤— असल समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ राखà¥à¤¨à¥ नेपालको अधिकार मातà¥à¤°à¥ˆ होइन आवशà¥à¤¯à¤•à¤¤à¤¾ पनि हो । वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¤¾à¤° र पारवहनमा रहेको à¤à¤•à¤ªà¤•à¥à¤·à¥€à¤¯ निरà¥à¤à¤°à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ अनà¥à¤¤à¥à¤¯ गरà¥à¤¦à¥ˆ हामीले मितà¥à¤° राषà¥à¤Ÿà¥à¤° चीनसà¤à¤— यातायात–पारवहन समà¥à¤à¥Œà¤¤à¤¾ गरेका छौं । तीवà¥à¤° आरà¥à¤¥à¤¿à¤• विकास र नेपालको आतà¥à¤®à¤¨à¤¿à¤°à¥à¤à¤°à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ महतà¥à¤µà¤ªà¥‚रà¥à¤£ योगदान दिने केही दूरगामी समà¥à¤à¥Œà¤¤à¤¾ र सहमतिहरू गरेका छौठ। दकà¥à¤·à¤¿à¤£à¤¤à¤¿à¤°à¤¬à¤¾à¤Ÿ होसॠवा उतà¥à¤¤à¤°à¤¤à¤¿à¤°à¤¬à¤¾à¤Ÿ नेपालको पहà¥à¤à¤š समà¥à¤¦à¥à¤°à¤¸à¤®à¥à¤® सिधै पà¥à¤—à¥à¤¨à¥‡ à¤à¤à¤•à¥‹ छ । यसरी हिमालयपार आरà¥à¤¥à¤¿à¤• कारोबार संà¤à¤µ मातà¥à¤°à¥ˆ होइन छिटो र ससà¥à¤¤à¥‹ पनि हà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤› । यी दूरगामी महतà¥à¤µà¤•à¤¾ उपलवà¥à¤§à¤¿ हà¥à¤¨à¥ ।म त यी उपलबà¥à¤§à¤¿à¤¹à¤°à¥à¤•à¤¾ जस सिङà¥à¤—ो राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¸à¤‚ग बाà¤à¤¡à¤šà¥à¤à¤¡ गरà¥à¤¨ चाहनà¥à¤¥à¥‡à¤‚ । आशà¥à¤šà¤°à¥à¤¯, अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤•à¤¾ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤• माननीय सदसà¥à¤¯à¤²à¥‡ ती उपलवà¥à¤§à¤¿à¤¹à¤°à¥‚लाई नकारà¥à¤¨à¥à¤à¤¯à¥‹ । केही समय अगाडिसमà¥à¤® यिनै कà¥à¤°à¤¾à¤¹à¤°à¥‚ उपलवà¥à¤§à¤¿, पà¥à¤°à¤¶à¤‚सायोगà¥à¤¯ उपलवà¥à¤§à¤¿ हà¥à¤¨à¥‡, आज सरकारबाट हटà¥à¤¨à¤¾à¤¸à¤¾à¤¥ उही नजरमा तà¥à¤šà¥à¤› कसरी ?
२१. मैले बारमà¥à¤¬à¤¾à¤° à¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ आà¤à¤•à¤¾ छॖ नेपाल– à¤à¤¾à¤°à¤¤ र नेपाल–चीन समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤•à¤¾ आफà¥à¤¨à¥ˆ विशेषताहरू छनॠर ती à¤à¤•à¤¾à¤ªà¤¸à¤®à¤¾ तà¥à¤²à¤¨à¤¾ गरà¥à¤¨à¥‡ विषय होइननॠ। छिमेकीहरà¥à¤¸à¤à¤—को हामà¥à¤°à¥‹ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ मितà¥à¤°–मितà¥à¤° बीचको समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ हो, शासक–शासितबीचको जसà¥à¤¤à¥‹ हैन । परनिरà¥à¤à¤°à¤¤à¤¾à¤²à¥‡ बारमà¥à¤¬à¤¾à¤° सिरà¥à¤œà¤¨à¤¾ गरेका पीडा, आउने पà¥à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤²à¥‡ वà¥à¤¯à¤¹à¥‹à¤°à¥à¤¨à¥ नपरोसॠà¤à¤¨à¥‡à¤° सà¥à¤°à¥ गरिà¤à¤•à¥‹ सारà¥à¤µà¤à¥Œà¤® समानतामाथि आधारित सनà¥à¤¤à¥à¤²à¤¿à¤¤ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ हामà¥à¤°à¤¾ मितà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚लाई किन गà¥à¤°à¤¾à¤¹à¥à¤¯ नà¤à¤à¤•à¥‹ हो ? à¤à¥‚परिवेषà¥à¤ ित अवसà¥à¤¥à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ à¤à¥‚जडित अवसà¥à¤¥à¤¾à¤®à¤¾ बदलà¥à¤¨à¥‡ कदम साथीहरूलाई किन पाचà¥à¤¯ नà¤à¤à¤•à¥‹ हो ? फेरि पनि नेपाल à¤à¤•à¤¤à¤°à¥à¤«à¥€ निरà¥à¤à¤°à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ बाà¤à¤šà¤¿à¤°à¤¹à¥‹à¤¸à¥ र आरà¥à¤¥à¤¿à¤• परनिरà¥à¤à¤°à¤¤à¤¾à¤²à¥‡ नेपाललाई सधैà¤à¤à¤°à¤¿ आशà¥à¤°à¤¿à¤¤ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤•à¥‹ हैसियतमा सीमित राखोसॠà¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ उहाà¤à¤¹à¤°à¥‚को चाहना हो ? अनà¥à¤¯à¤¥à¤¾, राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ हितको यति महतà¥à¤µà¤ªà¥‚रà¥à¤£ मà¥à¤¦à¥à¤¦à¤¾à¤®à¤¾ पनि किन अशोà¤à¤¨à¥€à¤¯ राजनीति ?
२२. नेपाल अहिलेसमà¥à¤® à¤à¤•à¤ªà¤•à¥à¤·à¥€à¤¯ निरà¥à¤à¤°à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ रहà¥à¤¯à¥‹ र हामी à¤à¥‚परिवेषà¥à¤ ित होइन, à¤à¤• मà¥à¤²à¥à¤• वेषà¥à¤ ित जसà¥à¤¤à¥‹ à¤à¤¯à¥‹ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤¾ हरेक नेपाली नागरिकलाई à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¥ˆà¤¦à¥‡à¤–ि बिà¤à¤¿à¤°à¤¹à¥‡à¤•à¥‹ छ । यसà¥à¤¤à¥‹ à¤à¤•à¤ªà¤•à¥à¤·à¥€à¤¯ निरà¥à¤à¤°à¤¤à¤¾à¤²à¥‡ पटक–पटक नाकाबनà¥à¤¦à¥€ जसà¥à¤¤à¥‹ पीडा à¤à¥‹à¤—à¥à¤¨ बाधà¥à¤¯ बनाà¤à¤•à¥‹ छ । वरà¥à¤¤à¤®à¤¾à¤¨ सरकार यो à¤à¤•à¤ªà¤•à¥à¤·à¥€à¤¯ निरà¥à¤à¤°à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ अनà¥à¤¤à¥à¤¯ गरà¥à¤¨ कृतसङà¥à¤•à¤²à¥à¤ªà¤¿à¤¤ à¤à¤à¤° लागिप¥à¤¯à¥‹ । आउने पà¥à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤²à¥‡ अब कहिलà¥à¤¯à¥ˆ पनि यसà¥à¤¤à¥‹ असहजता à¤à¥‹à¤—à¥à¤¨à¥ नपरोसॠà¤à¤¨à¥‡à¤° हामीले मितà¥à¤° राषà¥à¤Ÿà¥à¤° चीनसà¤à¤— यातायात पारवहन समà¥à¤à¥Œà¤¤à¤¾ ग¥à¤¯à¥Œà¤ र कनेकà¥à¤Ÿà¤¿à¤à¤¿à¤Ÿà¥€à¤•à¤¾ अनेकौठसमà¤à¤¦à¤¾à¤°à¥€à¤®à¤¾ हसà¥à¤¤à¤¾à¤•à¥à¤·à¤° ग¥à¤¯à¥Œà¤ । अब नेपाल à¤à¥‚परिवेषà¥à¤ ित होइन à¤à¥‚जडित अवसà¥à¤¥à¤¾à¤®à¤¾ पà¥à¤—ेको छ । मलाई त लागेको थियो– यसका लागि पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤ªà¤•à¥à¤·à¥€ मितà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚ले समेत विशेष धनà¥à¤¯à¤µà¤¾à¤¦ दिनà¥à¤¹à¥à¤¨à¥‡à¤› । तर आशà¥à¤šà¤°à¥à¤¯à¤•à¥‹ कà¥à¤°à¤¾, कà¥à¤¨à¥ˆ बेला राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¦à¤•à¤¾ नाममा सिनेमा हल र विदेशी नमà¥à¤¬à¤°à¤ªà¥à¤²à¥‡à¤Ÿà¤•à¤¾ सवारी साधनलाई समेत खरानी पारà¥à¤¨à¥‡ साथीहरू आज यसà¥à¤¤à¥‹ विदेश समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤²à¤¾à¤ˆ समेत ‘असनà¥à¤¤à¥à¤²à¤¿à¤¤’ à¤à¤¯à¥‹ à¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ सरकारको विरोधमा उतà¥à¤°à¤¿à¤¨à¥à¤à¤à¤•à¥‹ छ ! दà¥à¤µà¥ˆ छिमेकीसà¤à¤— पारवहन समà¥à¤à¥Œà¤¤à¤¾ गरà¥à¤¨à¥‡, दà¥à¤µà¥ˆ देशका बनà¥à¤¦à¤°à¤—ाहहरू उपयोग गरà¥à¤¨à¥‡, दà¥à¤µà¥ˆ देशबीच अपà¥à¤Ÿà¤¿à¤•à¤² फाइबर र कà¥à¤°à¤¸ बोरà¥à¤¡à¤° टà¥à¤°à¤¾à¤¨à¥à¤¸à¤®à¤¿à¤¸à¤¨ लाइन निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरेर विदà¥à¤¯à¥à¤¤ वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¤¾à¤° गरà¥à¤¨à¥‡ तथा दà¥à¤µà¥ˆ देशका रेलवे यातायातसà¤à¤— नेपाललाई आवदà¥à¤§ गरà¥à¤¨à¥‡ यो नीति असनà¥à¤¤à¥à¤²à¤¿à¤¤ हो à¤à¤¨à¥‡ तपाइà¤à¤¹à¤°à¥‚ले à¤à¤¨à¥à¤¨ खोजेको सनà¥à¤¤à¥à¤²à¤¿à¤¤ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ चाहिठकसà¥à¤¤à¥‹ हो ?
२३. नेपालले सारà¥à¤µà¤à¥Œà¤®à¤¿à¤• समानतामाथि आधारित सनà¥à¤¤à¥à¤²à¤¿à¤¤ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤•à¥‹ नीति अवलमà¥à¤¬à¤¨ गरà¥à¤¨à¥à¤ªà¤°à¥à¤¦à¤› । छिमेकी मितà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚सà¤à¤— पनि हामà¥à¤°à¥‹ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤•à¥‹ आधार तà¥à¤¯à¤¹à¥€ हो । चीन र à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤²à¥‡ गरेका पà¥à¤°à¤—तिहरूबाट हामी खà¥à¤¶à¥€ छौठर हामी तà¥à¤¯à¤¸à¤®à¤¾ सहà¤à¤¾à¤—ी हà¥à¤¨ चाहनà¥à¤›à¥Œà¤, आरà¥à¤¥à¤¿à¤• साà¤à¥‡à¤¦à¤¾à¤°à¤•à¤¾ रूपमा । मितà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚का संवेदनशीलतापà¥à¤°à¤¤à¤¿ हामी सजग छौठर हामà¥à¤°à¥‹ संवेदनशीलतालाई पनि तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤—री बà¥à¤à¤¿à¤¯à¥‹à¤¸à¥ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ चाहनà¥à¤›à¥Œà¤ । गà¤à¤•à¥‹ असोजदेखि माघसमà¥à¤®à¤•à¥‹ पीडालाई हामी बिरà¥à¤¸à¤¨ चाहनà¥à¤›à¥Œà¤ । à¤à¤¾à¤°à¤¤ à¤à¥à¤°à¤®à¤£à¤•à¥‹ कà¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ मैले à¤à¤¨à¥‡à¤•à¥‹ थिà¤à¤– सà¤à¤—ै हिà¤à¤¡à¥‡à¤•à¥‹ साथीले à¤à¤•à¤šà¥‹à¤Ÿà¥€ ठकà¥à¤•à¤° दियो, पछि उसले ‘सरी’ à¤à¤¨à¥à¤¯à¥‹, कà¥à¤°à¤¾ सकियो । समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ बिगारà¥à¤¨à¥‡ विà¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ ततà¥à¤µà¤¹à¤°à¥‚ कà¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤¶à¥€à¤² होलानॠ। तर म विशà¥à¤µà¤¸à¥à¤¤ छॖ आगामी दिनमा समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ पà¥à¤°à¤—ाढ बनà¥à¤¦à¥ˆ जानेछ । हामीले सबै मितà¥à¤° राषà¥à¤Ÿà¥à¤° र अनà¥à¤¤à¤°à¥à¤°à¤¾à¤·à¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ समà¥à¤¦à¤¾à¤¯à¤²à¤¾à¤ˆ à¤à¤¨à¥‡à¤•à¤¾ छौख मितà¥à¤°à¤µà¤¤à¥ सà¥à¤à¤¾à¤µ या अनà¥à¤à¤µà¤•à¥‹ बाà¤à¤¡à¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤¾ सà¥à¤µà¤¾à¤à¤¾à¤µà¤¿à¤• हà¥à¤¨à¥ । तर आनà¥à¤¤à¤°à¤¿à¤• मामलामा खेलà¥à¤¨à¥‡, नेपाललाई पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—को थलो बनाउने, समसà¥à¤¯à¤¾ समाधानमा सहयोग होइन बलà¥à¤à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ à¤à¥‚मिका खेलà¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤¾ à¤à¤¨à¥‡ सà¥à¤µà¥€à¤•à¤¾à¤°à¥à¤¯ हà¥à¤¨ सकà¥à¤¦à¥ˆà¤¨à¤¨à¥ । मितà¥à¤°à¤µà¤¤à¥ वà¥à¤¯à¤µà¤¹à¤¾à¤°à¤²à¥‡ नै मितà¥à¤°à¤µà¤¤à¥ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤•à¥‹ आधारशीला निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरà¥à¤¨ सकà¥à¤› । सरकारले लिà¤à¤•à¤¾ यी नीतिमा पनि अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ राखà¥à¤¨à¥‡ साथीहरूको विरोध हो ?
२४. पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤• माननीयले यो सरकारले अवलमà¥à¤¬à¤¨ गरेको राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ हितको रकà¥à¤·à¤¾, राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सà¥à¤µà¤¾à¤à¥€à¤®à¤¾à¤¨ र राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¦à¤•à¥‹ समà¥à¤¬à¤¦à¥à¤°à¥à¤§à¤¨à¤²à¤¾à¤ˆ ‘सामनà¥à¤¤à¥€ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¦’ को आकà¥à¤·à¥‡à¤ª लगाउनà¥à¤à¤à¤•à¥‹ छ । मेरो दृढ मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾ छ– देशहरà¥, à¤à¥‚गोल र जनसङà¥à¤–à¥à¤¯à¤¾à¤•à¤¾ आधारमासाना वा ठूला हà¥à¤¨ सकà¥à¤›à¤¨à¥, तर सारà¥à¤µà¤à¥Œà¤®à¤¸à¤¤à¥à¤¤à¤¾ बराबर हà¥à¤¨à¥à¤› । सारà¥à¤µà¤à¥Œà¤®à¤¸à¤¤à¥à¤¤à¤¾ बराबरी हà¥à¤¨à¥à¤›– सानो र ठूलो हà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤¨ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ ‘सामनà¥à¤¤à¥€ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¦’ हो र ?
संविधान बनाउने, तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¤¾à¤ˆ समयानकूल विकास गरà¥à¤¨à¥‡ र सङà¥à¤˜à¥€à¤¯à¤¤à¤¾à¤•à¥‹ आफà¥à¤¨à¥ˆ ढाà¤à¤šà¤¾ तय गरà¥à¤¨à¥‡ सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤° आतà¥à¤®à¤¨à¤¿à¤°à¥à¤£à¤¯à¤•à¥‹ अधिकार हामीलाई छ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ र आफà¥à¤¨à¤¾ समसà¥à¤¯à¤¾à¤¹à¤°à¥‚को समाधान हामी आफै गरà¥à¤¨ सकà¥à¤›à¥Œà¤ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ कसरी ‘सामनà¥à¤¤à¥€ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¦’ हà¥à¤¨à¥à¤› र ?
सारà¥à¤µà¤à¥Œà¤® राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤•à¤¾ हैसियतले नेपाललाई आफà¥à¤¨à¥‹ सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤° विदेश समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ निरà¥à¤§à¤¾à¤°à¤£ गरà¥à¤¨à¥‡ र सबै मितà¥à¤° राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚सà¤à¤— सनà¥à¤¤à¥à¤²à¤¿à¤¤ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ कायम गरà¥à¤¨à¥‡ हक छ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ ‘सामनà¥à¤¤à¥€ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¦’ हो à¤à¤¨à¥‡ मलाई केही à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ छैन । तर मेरो पà¥à¤°à¤¶à¥à¤¨ छ– सामनà¥à¤¤à¥€ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¦à¤•à¥‹ विरोधको नाममा तपाइà¤à¤¹à¤°à¥‚ मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ कà¥à¤¨ दिशातिर धकेलà¥à¤¦à¥ˆ हà¥à¤¨à¥à¤¹à¥à¤¨à¥à¤› ?
२५. म सà¥à¤ªà¤·à¥à¤Ÿ छà¥, मà¥à¤²à¥à¤•à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¤•à¤¾ सबै जातजाति,à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤à¤¾à¤·à¥€ र संसà¥à¤•à¥ƒà¤¤à¤¿à¤•à¤¾ जनतालाई समान अधिकार र अवसरको पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¤¾à¤à¥‚ति दिà¤à¤° मातà¥à¤°à¥ˆ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¤à¤¾ बलियो हà¥à¤¨à¥à¤› । हामà¥à¤°à¥‹ संविधानले नेपाल राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤•à¥‹ बहà¥à¤œà¤¾à¤¤à¥€à¤¯, बहà¥à¤à¤¾à¤·à¤¿à¤•, बहà¥à¤¸à¤¾à¤‚सà¥à¤•à¥ƒà¤¤à¤¿à¤• र बहà¥à¤§à¤¾à¤°à¥à¤®à¤¿à¤• विशेषतालाई आतà¥à¤®à¤¸à¤¾à¤¤ गरà¥à¤¦à¥ˆ समान आकाङà¥à¤•à¥à¤·à¤¾ र मनोविजà¥à¤žà¤¾à¤¨à¤®à¤¾ आवदà¥à¤§ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤•à¥‹ रूपमा यसलाई परिà¤à¤¾à¤·à¤¿à¤¤ गरेको छ ।
पछाडि परेका महिला, दलित, जनजाति, मधेसी, थारà¥, मà¥à¤¸à¥à¤²à¤¿à¤®, सीमानà¥à¤¤à¤•à¥ƒà¤¤ र अलà¥à¤ªà¤¸à¤™à¥à¤–à¥à¤¯à¤• समà¥à¤¦à¤¾à¤¯à¤•à¤¾ लागि राजनीतिक र पà¥à¤°à¤¶à¤¾à¤¸à¤¨à¤¿à¤• पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¨à¤¿à¤§à¤¿à¤¤à¥à¤µ à¤à¤µà¤®à¥ शिकà¥à¤·à¤¾, सà¥à¤µà¤¾à¤¸à¥à¤¥à¥à¤¯ र रोजगारीका कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤®à¤¾ सामाजिक नà¥à¤¯à¤¾à¤¯à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¤¾à¤à¥‚ति गरेको छ । संविधानले पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¤¾à¤à¥‚त गरेका यी पà¥à¤°à¤¾à¤µà¤§à¤¾à¤¨à¤¹à¤°à¥‚को कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨à¤ªà¥à¤°à¤¤à¤¿ सरकार दृढ छ । तर नेपाललाई बहà¥à¤°à¤¾à¤·à¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ राजà¥à¤¯ मानà¥à¤¨à¥‡, पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¥‡à¤• à¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ अलग–अलग राषà¥à¤Ÿà¥à¤° या राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¤à¤¾ ठानà¥à¤¨à¥‡ र तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤²à¤¾à¤ˆ पà¥à¤°à¤¦à¥‡à¤¶ निरà¥à¤®à¤¾à¤£à¤•à¥‹ आधार बनाउने कà¥à¤°à¤¾à¤¤à¤°à¥à¤« सङà¥à¤•à¥‡à¤¤ गरà¥à¤¨à¥à¤à¤à¤•à¥‹ हो à¤à¤¨à¥‡ म सà¥à¤ªà¤·à¥à¤Ÿ à¤à¤¨à¥à¤¨ चाहनà¥à¤›à¥– यो गलत हà¥à¤¨à¥à¤› र यसà¥à¤¤à¥‹ कà¥à¤°à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ सà¥à¤µà¥€à¤•à¤¾à¤° गरà¥à¤¨ सकिà¤à¤¦à¥ˆà¤¨ ।
२६. शानà¥à¤¤à¤¿ पà¥à¤°à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤®à¤¾ मेरो र हामà¥à¤°à¥‹ पारà¥à¤Ÿà¥€à¤•à¥‹ à¤à¥‚मिकाको विषयमाथि पà¥à¤°à¤¶à¥à¤¨ उठाउने चेषà¥à¤Ÿà¤¾ à¤à¤à¤•à¥‹ छ । सरकार विरà¥à¤¦à¥à¤§ अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ लà¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡à¤®à¤¿à¤¤à¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚मधà¥à¤¯à¥‡ à¤à¤•à¤¥à¤°à¤¿ बनà¥à¤¦à¥à¤•à¤¦à¥à¤µà¤¾à¤°à¤¾ नै राजà¥à¤¯à¤¸à¤¤à¥à¤¤à¤¾ कबà¥à¤œà¤¾ गरà¥à¤›à¥ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ हिà¤à¤¡à¤¿à¤°à¤¹à¤¨à¥à¤à¤à¤•à¥‹ थियो । अरà¥à¤•à¤¾à¤¥à¤°à¤¿ टाउकोको मूलà¥à¤¯ तोकà¥à¤¦à¥ˆ बनà¥à¤¦à¥à¤•à¤¬à¤¾à¤Ÿà¥ˆ ठेगान लगाउà¤à¤›à¥ à¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ हिà¤à¤¡à¥à¤¨à¥à¤à¤à¤•à¥‹ थियो । à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ बिनà¥à¤¦à¥à¤®à¤¾ यà¥à¤¦à¥à¤§ उनà¥à¤®à¤¾à¤¦à¤®à¤¾ रहेका सबैलाई बोध à¤à¤¯à¥‹– बनà¥à¤¦à¥à¤• समसà¥à¤¯à¤¾à¤•à¥‹ समाधान होइन रहेछ । सबैको पà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤¸à¤¬à¤¾à¤Ÿ नेपालको शानà¥à¤¤à¤¿ पà¥à¤°à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾ अनà¥à¤¤à¤¿à¤® चरणमा आइपà¥à¤—ेको छ । असà¥à¤¤à¤¿ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤• माननीयले शानà¥à¤¤à¤¿ पà¥à¤°à¤•à¥ƒà¤¯à¤¾à¤®à¤¾ मेरो पारà¥à¤Ÿà¥€ र हामà¥à¤°à¤¾ नेताहरà¥à¤²à¥‡ मोलà¥à¤¨à¥ à¤à¤à¤•à¥‹ जोखिमका बारेमा खà¥à¤¦à¥ˆ बयान दिनà¥à¤à¤¯à¥‹ ।
जà¥à¤¨ पारà¥à¤Ÿà¥€à¤²à¥‡ दà¥à¤µà¤¨à¥à¤¦à¥à¤µà¤°à¤¤ पकà¥à¤·à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ शानà¥à¤¤à¤¿ पà¥à¤°à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤®à¤¾ लà¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨ सिलगà¥à¤¢à¥€à¤¦à¥‡à¤–ि दिलà¥à¤²à¥€à¤¸à¤®à¥à¤®, रोलà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¥‡à¤–ि लखनउसमà¥à¤® जोखिमपूरà¥à¤£ यातà¥à¤°à¤¾ तय ग¥à¤¯à¥‹ र जà¥à¤¨ पारà¥à¤Ÿà¥€à¤²à¥‡ कसैको कितà¥à¤¤à¤¾à¤•à¥‹ नहà¥à¤à¤¦à¤¾à¤¨à¤¹à¥à¤à¤¦à¥ˆ पनि दà¥à¤µà¥ˆà¤¤à¤¿à¤°à¤¬à¤¾à¤Ÿ à¤à¤à¤•à¥‹ आकà¥à¤°à¤®à¤£à¤®à¤¾ आफà¥à¤¨à¤¾ सयौठकारà¥à¤¯à¤•à¤°à¥à¤¤à¤¾ गà¥à¤®à¤¾à¤¯à¥‹, उसैमाथि लाञà¥à¤›à¤¨à¤¾ लगाइà¤à¤•à¥‹ सà¥à¤¨à¥à¤¦à¤¾ म अचमà¥à¤à¤¿à¤¤ छॠ।
२à¥. हो, सङà¥à¤•à¥à¤°à¤®à¤£à¤•à¤¾à¤²à¥€à¤¨ नà¥à¤¯à¤¾à¤¯à¤•à¤¾ विषयमा केही समसà¥à¤¯à¤¾ पैदा à¤à¤à¤•à¤¾ छनॠ। ती जटिल छनॠतर सङà¥à¤•à¥€à¤°à¥à¤£ सà¥à¤µà¤¾à¤°à¥à¤¥ र दाउपेचबाट दिशानिरà¥à¤¦à¥‡à¤¶à¤¿à¤¤ नहà¥à¤¨à¥‡ हो à¤à¤¨à¥‡ समाधान गरà¥à¤¨ सकिने खालका छनॠ। मानवअधिकारको पूरà¥à¤£ परिपालना, दणà¥à¤¡à¤¹à¥€à¤¨à¤¤à¤¾à¤•à¥‹ अनà¥à¤¤à¥à¤¯ र पीडितहरूलाई नà¥à¤¯à¤¾à¤¯ र परिपूरणको विषय à¤à¤µà¤®à¥ दà¥à¤µà¤¨à¥à¤¦à¥à¤µà¤•à¤¾ घाउ मेटाउà¤à¤¦à¥ˆ समाजलाई मेलमिलापको दिशामा अगाडि बढाउनॠपरà¥à¤¨à¥‡ दà¥à¤ˆà¤¥à¤°à¤¿ दायितà¥à¤µà¤¬à¥€à¤š सनà¥à¤¤à¥à¤²à¤¤ मिलाà¤à¤° नै समसà¥à¤¯à¤¾à¤•à¥‹ समाधान गरà¥à¤¨ सकिनà¥à¤› । नेपाल आफै यी काम गरà¥à¤¨ सकà¥à¤·à¤® छ र हामीसà¤à¤— यसका लागि परà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¥à¤¤ कानà¥à¤¨à¥€ र संरचनागत वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾ छनॠà¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ विशà¥à¤µà¤¾à¤¸ दिलाउन सकिà¤à¤¨ à¤à¤¨à¥‡ संयà¥à¤•à¥à¤¤ राषà¥à¤Ÿà¥à¤° सङà¥à¤˜à¤•à¥‹ घोषणापतà¥à¤°, नेपाल पकà¥à¤· राषà¥à¤Ÿà¥à¤° à¤à¤à¤•à¤¾ विà¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ अà¤à¤¿à¤¸à¤¨à¥à¤§à¥€à¤¹à¤°à¥‚ र अनà¥à¤¤à¤°à¥à¤°à¤¾à¤·à¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ नà¥à¤¯à¤¾à¤¯à¤¿à¤• कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤¾à¤§à¤¿à¤•à¤¾à¤° à¤à¤à¤•à¤¾ मà¥à¤²à¥à¤•à¤¹à¤°à¥‚को धà¥à¤¯à¤¾à¤¨ तानिनेछ र नेपाल थप समसà¥à¤¯à¤¾à¤®à¤¾ परà¥à¤¨à¥‡à¤› ।
२८. यसबीचमा, सरà¥à¤µà¥‹à¤šà¥à¤š अदालतका फैसला र नजिरहरू, सतà¥à¤¯à¤¨à¤¿à¤°à¥‚पण तथा मेलमिलाप आयोग र वेपतà¥à¤¤à¤¾ वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¥€ आयोगका सà¥à¤à¤¾à¤µ, अनà¥à¤¤à¤°à¥à¤°à¤¾à¤·à¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सरोकार र पीडितहरूको चासोलाई समेत धà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¤®à¤¾ राखà¥à¤¦à¥ˆ यस विषयमा कानà¥à¤¨ संशोधन, नयाठकानà¥à¤¨à¤•à¥‹ निरà¥à¤®à¤¾à¤£, विà¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ पकà¥à¤·à¤¸à¤à¤— परामरà¥à¤¶ गरà¥à¤¨à¥‡ काम अगाडि बढाइà¤à¤•à¤¾ छनॠ। सतà¥à¤¯ निरूपण तथा मेलमिलाप आयोगको à¤à¤¨ संशोधन लगायत विषयमा à¤à¤à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤—तिका बारेमा त अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤• सà¥à¤µà¤¯à¤‚ले सà¥à¤µà¥€à¤•à¤¾à¤° गरà¥à¤¨à¥à¤à¤à¤•à¥ˆ छ । तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤²à¥‡ यस विषयमा सरकारलाई लगाइà¤à¤•à¤¾ आरोपहरू पूरà¥à¤£ रूपमा निराधार छनॠ। तर यसलाई मानव अधिकारसमà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¥€ हामà¥à¤°à¤¾ अनà¥à¤¤à¤°à¥à¤°à¤¾à¤·à¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤µà¤¦à¥à¤§à¤¤à¤¾ र अनà¥à¤¯ पकà¥à¤·à¤²à¤¾à¤ˆ वेवासà¥à¤¤à¤¾ गरà¥à¤¦à¥ˆ ‘तिमी हामी मिलेर खाउठà¤à¤¾à¤²à¥‡’ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ उखान चरितारà¥à¤¥ गरे असहज अवसà¥à¤¥à¤¾ उतà¥à¤ªà¤¨à¥à¤¨ हà¥à¤¨à¥‡à¤› ।
२९. सशसà¥à¤¤à¥à¤° दà¥à¤µà¤¨à¥à¤¦à¥à¤µ, लामो सङà¥à¤•à¥à¤°à¤®à¤£à¤•à¤¾à¤² र अनावशà¥à¤¯à¤• विवादहरूले गरà¥à¤¦à¤¾ नेपालको आरà¥à¤¥à¤¿à¤• विकास र समृदà¥à¤§à¤¿à¤•à¥‹ विषय ओà¤à¥‡à¤²à¤®à¤¾ प¥à¤¯à¥‹ । हामीले सपना देखà¥à¤¨ समेत छाडà¥à¤¯à¥Œà¤ । नेपाल रामà¥à¤°à¥‹ बनà¥à¤¨ सकà¥à¤› र यो काम हामीले नै गरà¥à¤¨ सकà¥à¤›à¥Œà¤ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ विशà¥à¤µà¤¾à¤¸ नरामà¥à¤°à¥‹à¤¸à¤à¤— धरमरायो । जे कà¥à¤°à¤¾à¤®à¤¾ पनि विदेशीको मà¥à¤– ताकà¥à¤¨à¥‡, अतà¥à¤¯à¤§à¤¿à¤• परनिरà¥à¤à¤°à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ बानी पारà¥à¤¨à¥‡, बिहान साà¤à¤à¤•à¥‹ छाक टारà¥à¤¨à¥‡ विषय à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ पर नसोचà¥à¤¨à¥‡ जसà¥à¤¤à¥‹ बिडमà¥à¤¬à¤¨à¤¾à¤ªà¥‚रà¥à¤£ अवसà¥à¤¥à¤¾ सिरà¥à¤œà¤¨à¤¾ à¤à¤¯à¥‹ । दà¥à¤µà¤¨à¥à¤¦à¥à¤µà¥‹à¤¤à¥à¤¤à¤° समाजमा यसà¥à¤¤à¥‹ हà¥à¤¨à¥‡ गरà¥à¤›, सपनाहरू मरेतà¥à¤²à¥à¤¯ हà¥à¤¨à¥à¤›à¤¨à¥ । यसà¥à¤¤à¥‹ सà¥à¤¥à¤¿à¤¤à¤¿à¤²à¤¾à¤ˆ अनà¥à¤¤à¥à¤¯ गरà¥à¤¨à¥‡ बेला आà¤à¤•à¥‹ छ ।
३०. नयाठवरà¥à¤·à¤•à¥‹ सनà¥à¤¦à¥‡à¤¶à¤®à¤¾ मैले à¤à¤¨à¥‡à¤•à¥‹ थिà¤à¤– ‘à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ पीडाले तपाइà¤à¤¹à¤°à¥‚लाई जसà¥à¤¤à¥ˆ मलाई पनि à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¥ˆ पोलà¥à¤›– मà¥à¤²à¥à¤•à¤®à¤¾ यति ठूला राजनीतिक परिवरà¥à¤¤à¤¨ आठतर जनताको दà¥à¤– उसà¥à¤¤à¥ˆ छ । ..अब राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤•à¥‹ हित र जनताको समृदà¥à¤§à¤¿à¤•à¥‹ लकà¥à¤·à¥à¤¯à¤®à¤¾ केनà¥à¤¦à¥à¤°à¤¿à¤¤ बनौठ। पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤·à¥à¤ªà¤°à¥à¤§à¤¾, आवधिक निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¨ र सरकारका विषय लोकतनà¥à¤¤à¥à¤°à¤•à¤¾ चरितà¥à¤° नै हà¥à¤¨à¥, ती हà¥à¤à¤¦à¥ˆ रहनà¥à¤›à¤¨à¥ । तर राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤•à¥‹ समृदà¥à¤§à¤¿ र जनताको शà¥à¤°à¥€à¤µà¥ƒà¤¦à¥à¤§à¤¿ à¤à¤¨à¥‡ सà¥à¤¥à¤¾à¤¯à¥€ र साà¤à¤¾ विषय हà¥à¤¨à¥ ।’ यसैमाथि आधारित à¤à¤à¤° यो बरà¥à¤·à¤•à¥‹ नीति तथा कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤°à¤® र बजेटमा आरà¥à¤¥à¤¿à¤• समृदà¥à¤§à¤¿à¤•à¤¾ केही दूरगामी अवधारणा र योजनाहरू पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरिà¤à¤•à¤¾ थिठ।
३१. हामीले सà¤à¤—सà¤à¤—ै देखेको समृदà¥à¤§ नेपालको सपनापà¥à¤°à¤¤à¤¿ असà¥à¤¤à¤¿à¤¸à¤®à¥à¤® सà¤à¤—ैसà¤à¤—ै रहनà¥à¤à¤à¤•à¥‹ अविशà¥à¤µà¤¾à¤¸à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤• माननीयले कटाकà¥à¤· गरà¥à¤¨à¥à¤à¤¯à¥‹– पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€ थाकà¥à¤¨à¥ à¤à¤¯à¥‹ । à¤à¤¾à¤·à¤£ गरे जसà¥à¤¤à¥‹ काम गरà¥à¤¨ सजिलो नहà¥à¤¨à¥‡ à¤à¤à¤° à¤à¤¾à¤—à¥à¤¨à¥ à¤à¤¯à¥‹ ! सà¤à¤¾à¤®à¥à¤– महोदय ! मैले कसैले à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ गरेजसà¥à¤¤à¥‹ नेपाललाई सिङà¥à¤—ापà¥à¤° बनाउà¤à¤›à¥ à¤à¤¨à¥‡à¤•à¥‹ छैन । कसैले सपना देखाà¤à¤œà¤¸à¥à¤¤à¥‹ सà¥à¤µà¥€à¤Ÿà¥à¤œà¤°à¤²à¥à¤¯à¤¾à¤£à¥à¤¡à¤•à¥‹ सपना पनि देखाà¤à¤•à¥‹ छैन । नेपाललाई अठसà¥à¤¨à¥à¤¦à¤° र समृदà¥à¤§ बनाउने सपना देखà¥à¤¨à¥ पनि गलà¥à¤¤à¥€ à¤à¤¯à¥‹ ?
मेरो पà¥à¤°à¤¶à¥à¤¨ नै à¤à¤¯à¥‹– हेरौठन त दà¥à¤ˆà¤šà¤¾à¤° महिना, à¤à¤¾à¤·à¤£ मातà¥à¤° हà¥à¤¨à¥à¤› की काम पनि गरिनà¥à¤› ? कहिले बाबॠपालो– कहिले छोराको, कहिले सासà¥à¤•à¥‹ त कहिले बà¥à¤¹à¤¾à¤°à¥€à¤•à¥‹ à¤à¤¨à¥‡à¤œà¤¸à¥à¤¤à¥ˆ पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤•à¥‹ कà¥à¤°à¥à¤¸à¥€à¤®à¤¾ टेडो आà¤à¤–ा लगाà¤à¤° बसेका मितà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚ले गरà¥à¤¨à¥‡ पà¥à¤°à¤—ति र अधोगतिको वासलात जनताले हेरà¥à¤²à¤¾à¤¨à¥ नि !
३२. पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ मितà¥à¤°à¤²à¥‡ ‘सेलà¥à¤« सेनà¥à¤Ÿà¥à¤°à¥€à¤•’, ‘इगो सेनà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤•’ à¤à¤à¤•à¥‹ आरोप लगाउनॠà¤à¤à¤•à¥‹ छ । म फेरि दोह¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨ चाहनà¥à¤›à¥, ममा तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¤¾ कà¥à¤¨à¥ˆ निजी आगà¥à¤°à¤¹ र पूरà¥à¤µà¤¾à¤—à¥à¤°à¤¹ छैन । गाउà¤à¤®à¤¾ जनà¥à¤®à¥‡à¤•à¥‹ सामानà¥à¤¯ किसानको छोरो । लोकतनà¥à¤¤à¥à¤°à¤•à¤¾ निमà¥à¤¤à¤¿ आधा शताबà¥à¤¦à¥€à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ लामो सङà¥à¤˜à¤°à¥à¤·à¤®à¤¾ सङà¥à¤²à¤—à¥à¤¨ à¤à¤à¤•à¥‹, पटक–पटक मृतà¥à¤¯à¥à¤²à¤¾à¤ˆ नजिकैबाट छामेको र जनताको मायाले सरà¥à¤µà¥‹à¤šà¥à¤š कारà¥à¤¯à¤•à¤¾à¤°à¥€ पदमा पà¥à¤—ेको ममा के को इगो ? सà¥à¤ªà¤·à¥à¤Ÿ हà¥à¤¨à¥à¤¹à¥‹à¤¸à¥, मेरा लागि सरकारमा हà¥à¤¨à¥ र नहà¥à¤¨à¥à¤²à¥‡ तातà¥à¤µà¤¿à¤• अनà¥à¤¤à¤° गरà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ । कà¥à¤¨à¥ˆ दिन पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€ बनौà¤à¤²à¤¾ à¤à¤¨à¥‡à¤° मैले निरङà¥à¤•à¥à¤¶ राजतनà¥à¤¤à¥à¤°à¤µà¤¿à¤°à¥à¤¦à¥à¤§ गणतनà¥à¤¤à¥à¤°à¤•à¥‹ सङà¥à¤˜à¤°à¥à¤·à¤®à¤¾ १४ बरà¥à¤·à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ बढी समयसमà¥à¤® जेल र तà¥à¤¯à¤¸à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¤•à¥‹ पनि सेलमा बिताà¤à¤•à¥‹ थिइन । कà¥à¤¨à¥ˆ पनि रूपको सरà¥à¤µà¤¸à¤¤à¥à¤¤à¤¾à¤µà¤¾à¤¦ सà¥à¤µà¥€à¤•à¤¾à¤°à¥à¤¯ छैन à¤à¤¨à¥‡à¤° कमà¥à¤¯à¥à¤¨à¤¿à¤·à¥à¤Ÿ आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¤•à¥ˆ अधिनायकवादी चिनà¥à¤¤à¤¨à¤µà¤¿à¤°à¥à¤¦à¥à¤§ वैचारिक सङà¥à¤˜à¤°à¥à¤· गरेà¤, यसको लोकतानà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤•à¤°à¤£à¤•à¤¾ लागि निरनà¥à¤¤à¤° पà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤¸à¤°à¤¤ रहेठ। र, आसà¥à¤¥à¤¾à¤•à¥ˆ कारण वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤•à¥‹ अमूलà¥à¤¯ जीवनहरण गरिने हतà¥à¤¯à¤¾ र हिंसा विरà¥à¤¦à¥à¤§ वैचारिक सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¤à¤¾, बहà¥à¤²à¤µà¤¾à¤¦ र लोकतनà¥à¤¤à¥à¤°à¤•à¤¾ लागि आजीवन लडेठ। तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤²à¥‡ सà¤à¤¾à¤®à¥à¤– महोदय, मेरा निमà¥à¤¤à¤¿ पद र ओहदाले ठूलो अरà¥à¤¥ राखà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ ।
नेपालको संविधान निरà¥à¤®à¤¾à¤£à¤®à¤¾ म र मेरो दलले खेलेको निरà¥à¤£à¤¾à¤¯à¤• à¤à¥‚मिकाका बारेमा आम जनतालाई थाहा छ । तà¥à¤¯à¤¸à¤®à¤¾ मैले थप वà¥à¤¯à¤¾à¤–à¥à¤¯à¤¾ गरà¥à¤¨à¥à¤ªà¤°à¥à¤› à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ ठानà¥à¤¦à¤¿à¤¨à¤ । आफैà¤à¤²à¥‡ निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरेको संविधानले निरà¥à¤§à¤¾à¤°à¤£ गरेका सङà¥à¤˜à¥€à¤¯ गणतनà¥à¤¤à¥à¤°, सामाजिक नà¥à¤¯à¤¾à¤¯à¤¸à¤¹à¤¿à¤¤à¤•à¥‹ लोकतनà¥à¤¤à¥à¤°, समावेशिता र धरà¥à¤®à¤¨à¤¿à¤°à¤ªà¥‡à¤•à¥à¤·à¤¤à¤¾ जसà¥à¤¤à¤¾ विषयमा मेरो निषà¥à¤ ामाथि पूरà¥à¤µà¤¾à¤—à¥à¤°à¤¹à¥€ पà¥à¤°à¤¶à¥à¤¨ उठाउनॠवà¥à¤¯à¤°à¥à¤¥ छ । तर यतिबेला म सरकारको à¤à¤µà¤¿à¤·à¥à¤¯à¤ªà¥à¤°à¤¤à¤¿ होइन, संविधान र राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤•à¥‹ à¤à¤µà¤¿à¤·à¥à¤¯à¤ªà¥à¤°à¤¤à¤¿ चिनà¥à¤¤à¤¿à¤¤ à¤à¤‡à¤°à¤¹à¥‡à¤•à¥‹ छॠ। ओलीका लागि हैन हामà¥à¤°à¥‹ à¤à¥‹à¤²à¥€à¤•à¤¾ लागि à¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ सà¥à¤µà¤¤à¤ƒà¤¸à¥à¤ªà¥‚mरà¥à¤¤ सडकमा नारा लगाउने यà¥à¤µà¤¾à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ सà¥à¤®à¤°à¤£ गदैम सोधà¥à¤¨ चाहनà¥à¤›à¥–
नेपाल सरकारले आफैà¤à¤²à¥‡ बनाउने गरी बजेट छà¥à¤Ÿà¥à¤¯à¤¾à¤à¤•à¥‹, काठमाडौखनिजगढ फासà¥à¤Ÿ टà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤•à¤•à¥‹ à¤à¤µà¤¿à¤·à¥à¤¯à¤…ब के हà¥à¤¨à¥à¤› ?
हामीले पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ गरेको केरà¥à¤™–काठमाडौं–पोखरा–लà¥à¤®à¥à¤¬à¤¿à¤¨à¥€ रेलसेवा के गरà¥à¤¨à¥ हà¥à¤¨à¥à¤› ?
आफै बनाउने गरी कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤°à¤® अगाडि सारिà¤à¤•à¥‹ बरà¥à¤·à¥Œà¤¦à¥‡à¤–ि अलपतà¥à¤° तराईको हà¥à¤²à¤¾à¤•à¥€ राजमारà¥à¤—लाई फेरि पà¥à¤°à¤¾à¤¨à¥ˆ नियतिमा फरà¥à¤•à¤¾à¤‰à¤¨à¥ हà¥à¤¨à¥à¤› कि ?
दà¥à¤ˆ बरà¥à¤·à¤®à¤¾ उरà¥à¤œà¤¾ र कृषिमा आधारà¤à¥‚त रूपमा आतà¥à¤®à¤¨à¤¿à¤°à¥à¤à¤°à¤¤à¤¾ संà¤à¤µ तà¥à¤²à¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ हामà¥à¤°à¤¾ योजनालाई के गरà¥à¤¨à¥à¤¹à¥à¤¨à¥à¤› ?
तराईमा ओà¤à¥‡à¤²à¤®à¤¾ परेको विकासलाई उजागर गरà¥à¤¦à¥ˆ समृदà¥à¤§ तराई निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरà¥à¤¨ सिचाइà¤, सदरमà¥à¤•à¤¾à¤®à¤®à¤¾ सहरहरूको पूरà¥à¤µà¤¾à¤§à¤¾à¤° विकास, कृषि विकास, à¤à¥ˆà¤°à¤¹à¤µà¤¾ र निजगढ विमानसà¥à¤¥à¤² जसà¥à¤¤à¤¾ परà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¥à¤¤ बजेट छà¥à¤Ÿà¥à¤¯à¤¾à¤‡à¤à¤•à¥‹ महतà¥à¤µà¤ªà¥‚रà¥à¤£ योजनालाई के गरà¥à¤¨à¥ हà¥à¤¨à¥à¤› ?
जेषà¥à¤ नागरिक, à¤à¤•à¤² महिला, अपाङà¥à¤—ता à¤à¤à¤•à¤¾ वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿, दलित, लोपोनà¥à¤®à¥à¤– र अलà¥à¤ªà¤¸à¤™à¥à¤–à¥à¤¯à¤• समà¥à¤¦à¤¾à¤¯à¤•à¤¾ लागि अगाडि सारिà¤à¤•à¥‹ सामाजिक सà¥à¤°à¤•à¥à¤·à¤¾à¤•à¤¾ कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤°à¤®à¤²à¤¾à¤ˆ के गरà¥à¤¨à¥ हà¥à¤¨à¥à¤› ?
शैकà¥à¤·à¤¿à¤• पà¥à¤°à¤®à¤¾à¤£à¤ªà¤¤à¥à¤° धितो राखेर यà¥à¤µà¤¾ विदà¥à¤¯à¤¾à¤°à¥à¤¥à¥€à¤¹à¤°à¥‚लाई ऋण दिने योजनालाई के गरà¥à¤¨à¥à¤¹à¥à¤¨à¥à¤› ?
३३. पà¥à¤°à¤¶à¥à¤¨ धेरै छनॠ। सरकारमा जाने कारकेडमा साइरन बजाउà¤à¤¦à¥ˆ दौडनका लागि त हैन होला ! सधैà¤à¤à¤°à¤¿ राजनीतिक विवादले आरà¥à¤¥à¤¿à¤• विषयलाई छायामा पारà¥à¤¨à¥‡ र समयमा बजेट नआउने सà¥à¤¥à¤¿à¤¤à¤¿à¤²à¤¾à¤ˆ अनà¥à¤¤à¥à¤¯ गरà¥à¤¨ संविधानले नै गरेको वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾ अनà¥à¤°à¥‚प जेषà¥à¤ १५ गते पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ बजेटलाई लागू गरà¥à¤¨à¥‡ बेलामा अवरोध सिरà¥à¤œà¤¨à¤¾ गरेर साथीहरूले सङà¥à¤•à¥‡à¤¤ गरिसकà¥à¤¨à¥à¤à¤à¤•à¥‹ छ– तपाइà¤à¤¹à¤°à¥‚को पà¥à¤°à¤¾à¤¥à¤®à¤¿à¤•à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ आरà¥à¤¥à¤¿à¤• विकास र समृदà¥à¤§à¤¿ छैन ।
३४. à¤à¥‚कमà¥à¤ªà¤ªà¤›à¤¿à¤•à¥‹ पà¥à¤¨à¤°à¥à¤¨à¤¿à¤°à¥à¤®à¤¾à¤£à¤•à¤¾ विषयलाई लिà¤à¤° निकै टिकाटिपà¥à¤ªà¤£à¥€ गरेको सà¥à¤¨à¤¿à¤¯à¥‹ । सबैलाई थाहा छ– असोज २५ गते मैले पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤•à¥‹ जिमà¥à¤®à¥‡à¤µà¤¾à¤°à¥€ समà¥à¤¹à¤¾à¤²à¥à¤¦à¤¾ à¤à¥‚कमà¥à¤ª गà¤à¤•à¥‹ à¤à¤£à¥à¤¡à¥ˆ ६ महिना बितेको थियो । तà¥à¤¯à¤¸à¤¬à¥€à¤šà¤®à¤¾ के कति काम à¤à¤à¤•à¤¾ थिख जगजाहेर छ ।
पà¥à¤°à¤¾à¤§à¥€à¤•à¤°à¤£à¤¸à¤®à¥à¤® बनà¥à¤¨ सकेको थिà¤à¤¨ र विधेयक सदनमा अलपतà¥à¤° थियो । लामो छलफलपछि विधेयक पारित à¤à¤à¤° गतः पà¥à¤¸à¤®à¤¾ पà¥à¤¨à¤°à¥à¤¨à¤¿à¤°à¥à¤®à¤¾à¤£ पà¥à¤°à¤¾à¤§à¥€à¤•à¤°à¤£ बने यतासात महिना बितà¥à¤¨ लागेको छ । यसबीचमा, पीडितहरूको पà¥à¤¨à¤ƒ पà¥à¤°à¤®à¤¾à¤£à¥€à¤•à¤°à¤£, पà¥à¤°à¤¥à¤® किसà¥à¤¤à¤¾à¤•à¥‹ अनà¥à¤¦à¤¾à¤¨ समà¥à¤à¥Œà¤¤à¤¾ र पà¥à¤¨à¤¨à¤¿à¤°à¥à¤®à¤¾à¤£à¤•à¤¾ अनà¥à¤¯ कामहरू तीवà¥à¤° गतिमा अगाडि बढेका छनॠ। छातिमा हात राखेर à¤à¤¨à¥à¤¨à¥à¤¹à¥‹à¤¸à¥– विगतमा सरकारले दिà¤à¤•à¥‹ कारà¥à¤¡à¤²à¤¾à¤ˆ आधार मानà¥à¤¨ सकिदैन, सबैको पà¥à¤¨à¤ƒ पà¥à¤°à¤®à¤¾à¤£à¥€à¤•à¤°à¤£ गरà¥à¤¨à¥à¤ªà¤°à¥à¤¨à¥‡à¤› à¤à¤¨à¥‡à¤° कसले समà¥à¤à¥Œà¤¤à¤¾ गरेको थियो ? पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¥‡à¤• पीडितलाई बैङà¥à¤• खातामारà¥à¤«à¤¤à¥ अनà¥à¤¦à¤¾à¤¨ वितरण गरà¥à¤¨à¥ परà¥à¤¨à¥‡à¤› र तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¥‹ अनà¥à¤¦à¤¾à¤¨ तीन किसà¥à¤¤à¤¾à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ कममा दिन पाइà¤à¤¦à¥ˆà¤¨ à¤à¤¨à¥‡à¤° सरकारको हात कसले बाà¤à¤§à¤¿à¤¦à¤¿à¤à¤•à¥‹ थियो ?
यी पूरà¥à¤µà¤¶à¤°à¥à¤¤à¤¹à¤°à¥‚ हà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤¨à¤¥à¥‡ à¤à¤¨à¥‡ बरà¥à¤–ा अगावै सबै पीडितहरूले अनà¥à¤¦à¤¾à¤¨ पाइसकà¥à¤¨à¥‡ थिठ। तर यसà¥à¤¤à¥‹ विषयलाई पनि राजनीतिक सà¥à¤µà¤¾à¤°à¥à¤¥à¤•à¥‹ विषय बनाà¤à¤° सदन अवरà¥à¤¦à¥à¤§ गरà¥à¤¨à¥ नैतिक थियो ?
३५. संविधानपà¥à¤°à¤¤à¤¿ असहमति राखà¥à¤¦à¥ˆ आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨à¤®à¤¾ उतà¥à¤°à¤¿à¤à¤•à¤¾ साथीहरूलाई वारà¥à¤¤à¤¾à¤¬à¤¾à¤Ÿ समसà¥à¤¯à¤¾à¤•à¥‹ समाधान गरà¥à¤¨ गरिà¤à¤•à¥‹ आहà¥à¤µà¤¾à¤¨, पà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤¸ र अनवरत पहलका बारेमा सिङà¥à¤—ो संसदॠअवगत छ । केही कà¥à¤°à¤¾à¤®à¤¾ असहमति हà¥à¤¨à¤¾à¤¸à¤¾à¤¥ संविधान निरà¥à¤®à¤¾à¤£ पà¥à¤°à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾ छाडेर बाहिरिनॠगलत थियो । अतà¥à¤¯à¤§à¤¿à¤• बहà¥à¤¸à¤™à¥à¤–à¥à¤¯à¤¾à¤²à¥‡ पारित गरेको संविधानलाई असà¥à¤µà¥€à¤•à¤¾à¤° गरà¥à¤¨à¥ à¤à¤¨à¥ˆ गलत थियो ।
तà¥à¤¯à¤¸à¤®à¤¾à¤¥à¤¿, पटक–पटकको आहà¥à¤µà¤¾à¤¨à¤²à¤¾à¤ˆ लतà¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤à¤¦à¥ˆ संविधान पà¥à¤¨à¤°à¥à¤²à¥‡à¤–नको असमà¥à¤à¤µ मागमा मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ बनà¥à¤§à¤• बनाउनॠत à¤à¤¨à¥ˆ गलत थियो । साथीहरूलाई विसà¥à¤¤à¤¾à¤°à¥ˆ गलà¥à¤¤à¥€à¤•à¥‹ महसà¥à¤¸ हà¥à¤à¤¦à¥ˆ गरेको मैले अनà¥à¤à¤µ गरेको छॠ। म फेरि दोहो¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨ चाहनà¥à¤›à¥– संविधानमा रहेका कतिपय असहमतिहरूलाई वारà¥à¤¤à¤¾, संवाद र संविधान संशोधनका माधà¥à¤¯à¤®à¤¬à¤¾à¤Ÿ समाधान गरà¥à¤¨ सकिनà¥à¤›, अब आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨à¤•à¤¾ नाममा मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ अपà¥à¤ à¥à¤¯à¤¾à¤°à¥‹à¤®à¤¾ पारà¥à¤¨à¥ कà¥à¤¨à¥ˆ जरà¥à¤°à¥€ छैन ।
मेरो यतà¥à¤¤à¤¿ आगà¥à¤°à¤¹ छ– आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨ आफैमा गहकिलो, वजनदार र महतà¥à¤µà¤ªà¥‚रà¥à¤£ अरà¥à¤¥ बोकà¥à¤¨à¥‡ विषय हो । कà¥à¤¨à¥ˆ पारà¥à¤Ÿà¥€ या वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿ विशेषलाई सतà¥à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ प॥याउने थयाङ र कसैलाई सतà¥à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ जानबाट रोकà¥à¤¨à¥‡ बà¥à¤°à¥‡à¤•à¤°à¤•à¤¾ रूपमा आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨ शवà¥à¤¦à¤•à¥‹ अवमूलà¥à¤¯à¤¨ नगरौं ।
३६. इतिहासको कठघरामा सबैले उà¤à¤¿à¤¨à¥ˆà¤ªà¤°à¥à¤› । रहसà¥à¤¯à¤®à¤¯ ढङà¥à¤—ले गरिन लागेको सरकार परिवरà¥à¤¤à¤¨à¤•à¥‹ खेलका अनà¥à¤¤à¤°à¥à¤¯à¤¹à¤°à¥‚ समय कà¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ उदà¥à¤˜à¤¾à¤Ÿà¤¿à¤¤ हà¥à¤¨à¥‡ नै छनॠ। आम जनतालाई थाहा छ– वरà¥à¤¤à¤®à¤¾à¤¨ सरकारका राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ हित र सà¥à¤µà¤¾à¤à¥€à¤®à¤¾à¤¨à¤•à¤¾ कदमहरू, सरकारले निरà¥à¤®à¤¾à¤£ गरेको समानतामाथि आधारित नयाठअनà¥à¤¤à¤°à¥à¤°à¤¾à¤·à¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§, राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ à¤à¤•à¤¤à¤¾ र सामाजिक सदà¥à¤à¤¾à¤µà¤•à¥‹ पकà¥à¤·à¤®à¤¾ यसको समà¥à¤à¥Œà¤¤à¤¾à¤¹à¥€à¤¨ अडान र यसले सà¥à¤°à¥ गरेको समृदà¥à¤§à¤¿à¤•à¥‹ यातà¥à¤°à¤¾à¤•à¤¾ कारण यस विरà¥à¤¦à¥à¤§ घेराबनà¥à¤¦à¥€à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤¶ सà¥à¤°à¥ देखि नै à¤à¤à¤•à¥‹ हो । साथीहरूले सà¥à¤°à¥ गरà¥à¤¨à¥à¤à¤à¤•à¥‹ गतिविधिले कसैको अतृपà¥à¤¤ आकाङà¥à¤•à¥à¤·à¤²à¤¾à¤ˆ तà¥à¤·à¥à¤Ÿà¤¿ त गरà¥à¤²à¤¾ । तर यी कदमहरूले संविधानको कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨à¤²à¤¾à¤ˆ सघाउने छैननà¥, सङà¥à¤•à¤Ÿà¤®à¤¾ प॥याउनेछनॠ। राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सà¥à¤µà¤¾à¤à¥€à¤®à¤¾à¤¨à¤²à¤¾à¤ˆ माथि उठाउने छैननà¥, उठेको शिरलाई à¤à¥à¤•à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ छनॠ। समृदà¥à¤§à¤¿à¤¤à¤¿à¤° होइन, अधोगतितिर धकेलà¥à¤¨à¥‡à¤›à¤¨à¥ । सकà¤à¤° संविधान बनà¥à¤¨à¥ˆ नदिने, बनिहालेको अवसà¥à¤¥à¤¾à¤•à¤¾ कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨ हà¥à¤¨à¥ˆ नदिने र यसलाई असफल पारà¥à¤¨à¥‡ छदà¥à¤® पà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤¸à¤²à¤¾à¤ˆ सघाउने गरी संविधान निरà¥à¤®à¤¾à¤£à¤®à¤¾ à¤à¥‚मिका खेलेका साथीहरू नै कà¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤¶à¥€à¤² हà¥à¤¨à¥ बिडमà¥à¤¬à¤¨à¤¾à¤•à¥‹ विषय हो ।
३à¥. हामà¥à¤°à¥‹ मà¥à¤¦à¥à¤¦à¤¾ राजनीतिक हो । इतिहासकै कठिनतम कालखणà¥à¤¡à¤®à¤¾ राषà¥à¤Ÿà¥à¤° र जनताको अधिकतम हितमा रामà¥à¤°à¥‹ काम गरà¥à¤¨ खोजà¥à¤¦à¤¾à¤–ोजà¥à¤¦à¥ˆ रहसà¥à¤¯à¤ªà¥‚रà¥à¤£ ढङà¥à¤—ले अवरà¥à¤¦à¥à¤§ गरà¥à¤¨ खोजिà¤à¤•à¥‹ कदमविरà¥à¤¦à¥à¤§à¤•à¥‹ राजनीतिक मà¥à¤¦à¥à¤¦à¤¾ । मलाई कानà¥à¤¨à¤•à¤¾ छिदà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚ पहिलà¥à¤¯à¤¾à¤à¤° सतà¥à¤¤à¤¾ लमà¥à¤¬à¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨à¥ छैन । राजनीति जनताको सेवा गरà¥à¤¨à¥‡ माधà¥à¤¯à¤® हो र यसका लागि असैदà¥à¤§à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¤¿à¤• समà¥à¤à¥Œà¤¤à¤¾à¤¹à¤°à¥‚ गरेर सतà¥à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ टिकिराखà¥à¤¨à¥ परà¥à¤¨à¥‡ मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ मैले सà¥à¤°à¥ देखि नै असà¥à¤µà¥€à¤•à¤¾à¤° गरà¥à¤¦à¥ˆ आà¤à¤•à¥‹ छॠ। मेरो धà¥à¤¯à¤¾à¤¨ वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤•à¤¾ टाउको गनà¥à¤¨à¥‡à¤¤à¤¿à¤° होइन, इतिहासले हामà¥à¤°à¤¾ सामॠपà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरेका पà¥à¤°à¤¶à¥à¤¨à¤¹à¤°à¥‚तिर छ । तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤²à¥‡ सतà¥à¤¤à¤¾ लमà¥à¤¬à¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨ खोजिà¤à¤•à¥‹ आरोपलाई म पूरà¥à¤£à¤°à¥‚पले असà¥à¤µà¥€à¤•à¤¾à¤° गरà¥à¤›à¥ ।बरॠआफैले पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरेको पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¤¾à¤µ परिपकà¥à¤µ नहà¥à¤à¤¦à¥ˆ र तà¥à¤¯à¤¸à¤®à¤¾à¤¥à¤¿ वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¿à¤•à¤¾–संसदà¥à¤®à¤¾ छलफल सà¥à¤°à¥ नहà¥à¤à¤¦à¥ˆ सतà¥à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ पà¥à¤—à¥à¤¨à¥‡ हà¥à¤Ÿà¤¹à¥à¤Ÿà¥€à¤²à¥‡ साथीहरूको आà¤à¤–ा कहाठकेनà¥à¤¦à¥à¤°à¤¿à¤¤ छनॠà¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ सà¥à¤ªà¤·à¥à¤Ÿ हà¥à¤¨à¥à¤› ।
३८. मà¥à¤²à¥à¤• जनपà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¨à¤¿à¤§à¤¿à¤µà¤¿à¤¹à¥€à¤¨ हà¥à¤à¤¦à¤¾ लोकतनà¥à¤¤à¥à¤°à¤®à¤¾à¤¥à¤¿ कसà¥à¤¤à¥‹ सङà¥à¤•à¤Ÿ आइलागà¥à¤¦à¥‹ रहेछ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤¾ हामीले २०५९ जेठमा पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¨à¤¿à¤§à¤¿à¤¸à¤à¤¾ र ०६९ सालमा संविधानसà¤à¤¾ विघटनको तीतो अनà¥à¤à¤µà¤¬à¤¾à¤Ÿ पाठसिकेका छौठ। गà¤à¤•à¥‹ १४ वरà¥à¤·à¤¦à¥‡à¤–ि सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¥€à¤¯ निकायहरू जनपà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¨à¤¿à¤§à¤¿à¤µà¤¿à¤¹à¥€à¤¨ हà¥à¤à¤¦à¤¾à¤•à¤¾ कषà¥à¤Ÿ पनि हामीले à¤à¥‹à¤—िरहेका छौठ। आफà¥à¤¨à¤¾ अहठर आकाङà¥à¤•à¥à¤·à¤¾ तà¥à¤·à¥à¤Ÿà¤¿à¤•à¤¾ लागि मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ धरापमा पारà¥à¤¨à¥‡ साथीहरूले नै अहिले पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤²à¥‡ तà¥à¤¯à¥‹ बाटो हिà¤à¤¡à¥à¤¨ खोजिरहेको आरोप लगाइरहेका छनॠ। तर जनपà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¤à¤¿à¤¨à¤¿à¤§à¤¿ बिहीनताको पीडा à¤à¥‹à¤—ेको म तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¥‹ कदम चालà¥à¤¨ गइरहेको छैन । इतिहासको यस कालखणà¥à¤¡à¤®à¤¾ को कà¥à¤¨ सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤®à¤¾ उà¤à¤¿à¤¨à¥‡ छ जनताले हेकà¥à¤•à¤¾ राखà¥à¤¨à¥‡ नै छनॠ। आवधिक निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¨à¤•à¥‹ बेला जनताको इजलासमा यी सबै विषयको छिनोफानो सारà¥à¤µà¤à¥Œà¤® जनताले गरà¥à¤¨à¥‡ नै छनॠ।
३९. पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤®à¤¾à¤¥à¤¿ निरङà¥à¤•à¥à¤¶ बनà¥à¤¨ खोजेको à¤à¤¨à¥‡à¤° लगाइà¤à¤•à¥‹ हासà¥à¤¯à¤¾à¤¸à¥à¤ªà¤¦ आरोपको बारेमा केही à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ परà¥à¤› à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ लागà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ । बरॠकेही समय यता मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ ‘परोपकारी तानाशाह’ को खाà¤à¤šà¥‹ छ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ केही मानà¥à¤›à¥‡à¤¹à¤°à¥‚ले कà¥à¤¤à¤°à¥à¤• सà¥à¤¨à¥à¤¨à¥‡ गरेको छॠ। संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨ गरà¥à¤¨à¥‡ बेला, १८ महिनाà¤à¤¿à¤¤à¥à¤° ३ तहको निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¨ समà¥à¤ªà¤¨à¥à¤¨ गरेर संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨ गरà¥à¤¨à¥ परà¥à¤¨à¥‡ बेला निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¨à¤²à¤¾à¤ˆ नै सङà¥à¤•à¤Ÿà¤®à¤¾ पारà¥à¤¨à¥‡ गरी à¤à¤à¤•à¤¾ सतà¥à¤¤à¤¾ परिवरà¥à¤¤à¤¨à¤•à¤¾ खेलमा लागà¥à¤¨à¥‡ साथीहरूले नै बेलाबेलामा जङà¥à¤—बहादà¥à¤°à¤•à¥‹ खाà¤à¤šà¥‹ à¤à¤¨à¥‡à¤° बहस गरेको सà¥à¤¨à¥à¤›à¥ । म सबैलाई सचेत रहन आगà¥à¤°à¤¹ गरà¥à¤¦à¤›à¥–मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ तà¥à¤¯à¤¸ दिशातिर धकेलà¥à¤¨à¥‡à¤–ेल नखेलियोसॠ!
४०. मैले पà¥à¤·à¥à¤ªà¤²à¤¾à¤² जयनà¥à¤¤à¥€à¤•à¥‹ दिन à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ लोककथा बारे चरà¥à¤šà¤¾ गरेको थिà¤à¤ । जङà¥à¤—लमा बञà¥à¤šà¤°à¥‹à¤²à¥‡ ढालिà¤à¤¦à¥ˆ गरेको रूखका आà¤à¤¸à¥ हेरेर छिमेकी रूखले समà¥à¤à¤¾à¤à¤›– हेर, बञà¥à¤šà¤°à¥‹à¤¬à¤¾à¤Ÿ काटिनॠर दाउरा, घरको दलिन÷खाà¤à¤¬à¥‹ या फरà¥à¤¨à¤¿à¤šà¤° बनà¥à¤¨à¥ त हामà¥à¤°à¥‹ नियति नै हो, किन रूनà¥à¤›à¥Œà¤ ? काटिà¤à¤¦à¥ˆ गरेको रूखले à¤à¤¨à¥‡à¤›– मितà¥à¤°, बञà¥à¤šà¤°à¥‹à¤²à¥‡ काटेको à¤à¤¨à¥‡à¤° म रोà¤à¤•à¥‹ होइन । देखà¥à¤¯à¥Œà¤ ? मेरै जातको हाà¤à¤—ोेले बञà¥à¤šà¤°à¤¾à¤•à¥‹ बिà¤à¤¡à¤•à¥‹ काम गरिरहेको छ ! म आज आफà¥à¤¨à¥ˆ जातबाट घाइते हà¥à¤¨à¥à¤•à¥‹ पीडाले रोइरहेको छॠ।’ इतिहासको यस कालखणà¥à¤¡à¤®à¤¾, वामपनà¥à¤¥à¥€ मितà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚ नै वामपनà¥à¤¥à¥€ आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨à¤²à¤¾à¤ˆ कमजोर गरà¥à¤¨à¥‡ à¤à¥‚मिकामा पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ à¤à¤à¤•à¥‹à¤®à¤¾, राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ हित र अगà¥à¤°à¤—मनको वाधकका रूपमा आफूलाई देशà¤à¤•à¥à¤¤ र अगà¥à¤°à¤—ामी दाबी गरà¥à¤¨à¥‡ शकà¥à¤¤à¤¿à¤¹à¤°à¥‚ नै पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— à¤à¤‡à¤°à¤¹à¥‡à¤•à¥‹à¤®à¤¾ चिनà¥à¤¤à¤¿à¤¤ छॠ। तर दिनमा तीन चोटी फेरिने बोली र राजनीति समà¥à¤à¤¾à¤µà¤¨à¤¾à¤•à¥‹ खेल हो à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾à¤•à¥‹ अपवà¥à¤¯à¤¾à¤–à¥à¤¯à¤¾ गरà¥à¤¦à¥ˆ जà¥à¤¨à¤¸à¥à¤•à¥ˆ घाटको पानी पिउने बानीले à¤à¥‹à¤²à¤¿ आफà¤à¥ˆà¤²à¤¾à¤ˆ कहाठप॥याउà¤à¤›, हेकà¥à¤•à¤¾ राखà¥à¤¨à¥ वà¥à¥à¤¦à¥à¤§à¤¿à¤®à¤¾à¤¨à¥€ हà¥à¤¨à¥‡à¤› ।
४१. मलाई थाहा छ– कहिलेकाà¤à¤¹à¥€ संसदà¥à¤•à¥‹ अङà¥à¤•à¤—णित र जनताको आशाà¤à¤°à¥‹à¤¸à¤¾à¤•à¤¾ बीचमा विरोधाà¤à¤¾à¤· सिरà¥à¤œà¤¨à¤¾ हà¥à¤¨à¥à¤› । आज मैले तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¥ˆ देखिइरहेछॠ। जनता राजनीतिक सà¥à¤¥à¤¾à¤¯à¤¿à¤¤à¥à¤µ खोजिरहेका छनॠ। जनता विकास र समृदà¥à¤§à¤¿ खोजिरहेका छनॠ। जनता विगतका गलà¥à¤¤à¥€ कमजोरीबाट शिकà¥à¤·à¤¾ लिà¤à¤° असल राजनीतिक संसà¥à¤•à¤¾à¤° सà¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¿à¤¤ होसॠà¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ चाहिरहेका छनॠ। तर à¤à¤‡à¤°à¤¹à¥‡à¤•à¤¾ परिदृषà¥à¤¯à¤¹à¤°à¥‚ à¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ छनॠ। कहिलेकाà¤à¤¹à¥€ यसà¥à¤¤à¥‹ हà¥à¤¨à¥à¤› ।
सतà¥à¤¯à¤•à¥‹ पकà¥à¤·à¤®à¤¾ उà¤à¤¿à¤¨à¥‡à¤¹à¤°à¥‚ दणà¥à¤¡à¤¿à¤¤ हà¥à¤¨à¥ परà¥à¤¨à¥‡, देशà¤à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤•à¥‹ कà¥à¤°à¤¾ गरà¥à¤¨à¥‡à¤¹à¤°à¥‚ले सजाय à¤à¥‹à¤—à¥à¤¨à¥ परà¥à¤¨à¥‡ र अवसरवादको बिगबिगी हà¥à¤¨à¥‡ सà¥à¤¥à¤¿à¤¤à¤¿ पनि आउà¤à¤› । तर यसà¥à¤¤à¥‹ सà¥à¤¥à¤¿à¤¤à¤¿ सधैठरहनेछैन । यसबीचमा संविधान जारी गरिà¤à¤•à¥‹ छ । यो कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨à¤•à¥‹ कà¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ छ । आरà¥à¤¥à¤¿à¤• समृदà¥à¤§à¤¿ र विकासको बलियोे जग बसालिà¤à¤•à¥‹ छ । राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ सà¥à¤µà¤¾à¤à¥€à¤®à¤¾à¤¨ र गौरवलाई माथि उठाइà¤à¤•à¥‹ छ । हो, यिनलाई à¤à¤¤à¥à¤•à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ कोसिस सà¥à¤°à¥ à¤à¤à¤•à¥‹ छ र आगामी दिनमा यसà¥à¤¤à¤¾ पà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤¸ अठतीवà¥à¤° पारिनेछनॠ। मतà¥à¤¥à¤° à¤à¤à¤•à¤¾ जातीय–कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¥€à¤¯ सङà¥à¤•à¥€à¤°à¥à¤£à¤¤à¤¾ à¤à¤µà¤®à¥ विदà¥à¤µà¥‡à¤·à¤²à¤¾à¤ˆ फेरि चरà¥à¤•à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ चेषà¥à¤Ÿà¤¾ हà¥à¤¨à¥‡à¤› । नेपालको आनà¥à¤¤à¤°à¤¿à¤• मामलामा वाहà¥à¤¯ हसà¥à¤¤à¤•à¥à¤·à¥‡à¤ª à¤à¤¨à¥ˆ बढà¥à¤¨à¥‡à¤› र नेपाललाई पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—का थलो बनाउने दà¥à¤·à¥à¤ªà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤¶ तीवà¥à¤° हà¥à¤¨à¥‡à¤›à¤¨à¥ । वरà¥à¤¤à¤®à¤¾à¤¨ राजनीतिक चलखेल खालि कसैलाई पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤¬à¤¾à¤Ÿ हटाउन र कसैलाई बनाउनमा मातà¥à¤° सीमित छैननà¥, संविधान कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨ हà¥à¤¨ नदिà¤à¤° मà¥à¤²à¥à¤•à¤²à¤¾à¤ˆ à¤à¤¯à¤¾à¤¨à¤• सङà¥à¤•à¤Ÿà¤®à¤¾ फà¤à¤¸à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ उदà¥à¤¦à¥‡à¤¶à¥à¤¯à¤¤à¤¿à¤° लकà¥à¤·à¤¿à¤¤ छनॠ। तर मलाई पूरà¥à¤£ विशà¥à¤µà¤¾à¤¸ छ– अब इतिहासको रथलाई कसैले पनि पछाडि फरà¥à¤•à¤¾à¤‰à¤¨ सकà¥à¤¨à¥‡ छैन । राजनीतिमा खासै रà¥à¤šà¤¿ नà¤à¤à¤•à¥‹ यà¥à¤µà¤¾ पà¥à¤¸à¥à¤¤à¤¾ समेत आज मà¥à¤²à¥à¤•à¤®à¤¾ राजनीतिक सà¥à¤¥à¤¾à¤¯à¤¿à¤¤à¥à¤µ, समृदà¥à¤§à¤¿ र राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ हितका निमà¥à¤¤à¤¿ जसरी सà¥à¤µà¤¸à¥à¤«à¥‚रà¥à¤¤ रूपमा चलायमान à¤à¤à¤•à¥‹ छ–मà¥à¤²à¥à¤•à¤•à¥‹ à¤à¤µà¤¿à¤·à¥à¤¯ तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤²à¥‡ सà¥à¤°à¤•à¥à¤·à¤¿à¤¤ गरà¥à¤› à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡à¤®à¤¾ म विशà¥à¤µà¤¸à¥à¤¤ छॠ।
४२. सà¤à¤¾à¤®à¥à¤– महोदय !
यस गरिमामय सदनमा आउनà¥à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ अगाडि मैले समà¥à¤®à¤¾à¤¨à¤¨à¥€à¤¯ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤ªà¤¤à¤¿à¤œà¥à¤¯à¥‚सà¤à¤— à¤à¥‡à¤Ÿ गरेको छॠ। बजेट आशà¥à¤°à¤¿à¤¤ विधेयकहरू वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¿à¤•à¤¾–संसदà¥à¤¬à¤¾à¤Ÿ असà¥à¤µà¥€à¤•à¥ƒà¤¤ à¤à¤‡à¤¸à¤•à¥‡à¤ªà¤›à¤¿ मैले बà¥à¤à¥‡à¤•à¥‹ छॖ कारण जे सà¥à¤•à¥ˆ होसà¥, मलाई पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤®à¤¾ निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¿à¤¤ गरà¥à¤¨à¥‡ वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¿à¤•à¤¾–संसदà¥à¤•à¤¾ बहà¥à¤®à¤¤ सदसà¥à¤¯à¤¹à¤°à¥‚को ममाथि समरà¥à¤¥à¤¨ रहेन । मैले माथि नै à¤à¤¨à¤¿à¤¸à¤•à¥‡à¤•à¥‹ छॖ पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤•à¥‹ पद मेरो लकà¥à¤·à¥à¤¯ र à¤à¤•à¤®à¤¾à¤¤à¥à¤° गनà¥à¤¤à¤µà¥à¤¯ होइन । तसरà¥à¤¥ फेरिà¤à¤•à¥‹ परिसà¥à¤¥à¤¿à¤¤à¤¿à¤®à¤¾ यस सदनलाई नयाठपà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤•à¥‹ निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¨à¤•à¤¾ लागिमारà¥à¤— खà¥à¤²à¥à¤²à¤¾ गरà¥à¤¨à¥‡ निरà¥à¤£à¤¯ गरà¥à¤¦à¥ˆ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤ªà¤¤à¤¿à¤œà¥à¤¯à¥‚समकà¥à¤· राजीनामा पेस गरिसकेको जानकारी गराउà¤à¤›à¥ ।
४३. इतिहासको कठिनतम कालखणà¥à¤¡à¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤®à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤•à¥‹ रूपमा निरà¥à¤µà¤¾à¤šà¤¿à¤¤ गरेर à¤à¤¤à¤¿à¤¹à¤¾à¤¸à¤¿à¤• अà¤à¤¿à¤à¤¾à¤°à¤¾ पूरा गरà¥à¤¨ जिमà¥à¤®à¥‡à¤µà¤¾à¤°à¥€ सà¥à¤®à¥à¤ªà¤¿à¤¨à¥à¤¹à¥à¤¨à¥‡ वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¿à¤•à¤¾–संसदà¥à¤•à¤¾ सबै माननीय सदसà¥à¤¯à¤¹à¤°à¥‚, मेरो टिममा रहेर साà¤à¤¾ सà¥à¤ªà¤¿à¤°à¤¿à¤Ÿà¤®à¤¾ काम गरà¥à¤¨à¥‡ मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤ªà¤°à¤¿à¤·à¤¦à¥à¤•à¤¾ सदसà¥à¤¯à¤¹à¤°à¥‚, नेकपा (à¤à¤®à¤¾à¤²à¥‡) लगायत सतà¥à¤¤à¤¾à¤¸à¤¾à¤à¥‡à¤¦à¤¾à¤° र अनà¥à¤¯ राजनीतिक दल, राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¸à¥‡à¤µà¤• करà¥à¤®à¤šà¤¾à¤°à¥€à¤¹à¤°à¥‚, सà¥à¤°à¤•à¥à¤·à¤¾ निकाय, सञà¥à¤šà¤¾à¤°à¤®à¤¾à¤§à¥à¤¯à¤®, शà¥à¤à¥‡à¤šà¥à¤›à¥à¤•à¤¹à¤°à¥‚ तथा कषà¥à¤Ÿà¤•à¥‹ समयमा पनि ऊरà¥à¤œà¤¾, समरà¥à¤¥à¤¨ र विशà¥à¤µà¤¾à¤¸ दिनà¥à¤¹à¥à¤¨à¥‡ नेपाली जनता तथा अनà¥à¤¤à¤°à¥à¤°à¤¾à¤·à¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ मितà¥à¤°à¤¹à¤°à¥‚मा हारà¥à¤¦à¤¿à¤• आà¤à¤¾à¤° पà¥à¤°à¤•à¤Ÿ गरà¥à¤¨ चाहनà¥à¤›à¥ ।
धनà¥à¤¯à¤µà¤¾à¤¦ !
९ साउन, २०à¥à¥©